Алматыға әр аттанар алдында Бақсай көпірінің сол жағына бір қарайтынмын. Ондағысы – жылдан-жылға қара жері көбейіп, ағашы азайған Алмаағаш, көк қақпа және анадайдан көрінетін көк шатыр… Сол жерде менің балалық шағымның естен кетпес күндері өтті.
Көпірге сәл жетпей трассадан төмен қарай құлдилағаннан бастап, бір қызық басталатын. Бізге ол «американсие горкиден» кем емес, айқайлаймыз келіп… Сосын жаңағы көк қақпаның тұсына аялдаймыз. Қақпа айқара ашылған соң, жыландай ирелеңдеген жол дәл сол көк шатырлы үйге апарады. Анадайдан машинаның даусын естігендер шаруаларын бір сәтке қоя тұрып, машина келе жатқан жаққа жалт қарайды. Үйдің артын айнала бере ашық жасыл комби иә гараждың алдынан, иә гараждың жанынан қарсы алатын. Содан кейін қайдан шыққандары белгісіз, Ақтабан мен Таймас абалап жүгіреді. Біздің аузымыздан аттарын естігенде, «келіп жүрген кісілер екен ғой» дегендей жым бола қалады.
Машина, әдетте, сарай мен үйдің ортасындағы қазан-ошаққа жетіп бір тоқтайтын. Содан кейін амандасу басталады. Маған машина есігін аша бергенде көрінетін үйдің алдындағы отырғыш сондай ыстық көрінеді. Оған отырып, аяғын жазбаған адам кемде-кем шығар. Барлық қызықты әңгіме-дүкен сол жерде айтылатын. Сол жақтағы сарай ше? Оған да жаздың ыстығынан тығылып, жанымызға сая табамыз. Сарай шай ішетін үлкен асхана болса, қасындағы кішкентай шолан нағыз асүйдің өзі.
Жаздың күндері күн тас төбеге келгенде іспектей болған көзіңді тырнап ашып үйден шығып келе жатқан кезде, ақмама сол шоланнан шығып, «аман өрдің бе?» дейтін еді. Сосын «жуынып келіп, шайыңды ішіп ал» дейтін. Ақмама… Оның жан баласы түгіл, итке ұрысып жатқанын көрмейтінбіз. Жаңағы шоланның есігін ашсаң, жаңа сауылған бір шелек сүт, сепараторда тартылған қаймақ тұратын. Сепаратордан бөлек, ақмаманың шалабы тұратын канистр ыдысы болатын. Ол қашан дайындалып, қашан толтырылып жатқанын көрмейміз. Бір қарасаң, ақмама қазан-ошақтың артындағы егінде шөп жұлып жүреді, бір қарасаң, құрт жасап отырады, бір қарасаң, нан басулы. Ісіне көз ілеспейтін. Сосын ақмамамен бірге біздің үйге келіп тұратын сүт пен қаймақ салатын жасыл котелегі мен ақ кастрюлі есімде…
Гараждың қасында Боқсақтан басталатын бал бар. Оны ақмама кейінірек тау дейтін болды. Шынымен, ол үй мен қораны бөліп тұратын тау сияқты көрінетін кішкентай кезімде.
Бір күні ақмама «жеңі ұзын бірдеңе ки, қарақат тереміз» деді. Шілденің шіліңгірінде жеңі ұзыны нес деп, артынан ере бердім. Балды бойлай үйдің жанынан өте шығып, трасса жаққа кішкене жүргенде «қарақаттар мекеніне» келдік. Алмағаштың жайнап тұрған кезін көрмеген мен, қай жерде не барын да білмейді екем. Тікендері көп бұтақтарының арасында алысып қарақат терген кезде, «не үшін жеңі ұзын ки» дегенін түсіндім. Сөйтіп жалаңаш қолдарым бұтақтарға біраз тырналғаны бар.
Мен басқаларға қарағанда Алмағашта аз болған шығармын. Бірақ әр барған күнім жадымда мәңгі қалады. Қазір ойласам, бейне бір ертегідей. Былтыр сол балалық шағымның бейнесін жоғалтып алдым. Сол жылы наурызда барғанымда ақмаманы соңғы рет көрдім деп ойламадым. Содан бері баяғыша ауылдан аттанарда Бақсай көпірінің сол жағына ғана емес, оң жағына да қарайтын болдым. Себебі ақмамам сол жақтан мәңгілік мекенін тапты. Жатқан жерің жайлы болсын, Ақмама!