Рэп дейміз, жалпылама хип-хоп дейміз, қалай аталса да оның ең сүйсінуге және тыңдауға тұрарлық өкілі — Тупак Амару Шакур. Тупактың биографиясы аса қызықты емес, сол баяғы оңтүстік пен солтүстік жағалаудың қырқысы, міндетті түрде бір рет оққа ұшырау, көтерілу бар, құлау бар. Бірақ екі нәрсе оны өзгелерден биік тұғырға көтерді. Ол — оның әлеуметтік тақырыптағы мәтіні мен музыкасы әдемі шыққан әндері мен 25 жасында өміден өтуі.
Мен тағы бір факторды қосар едім, ол — Тупактың Шакурдың адам етіндегі тазалығы. Атақты адамдарды тікелей танымасаң да, олардың ішінде жаны таза жақсыларын сезуге болады. Неден? Шынайы күлкісінен, ұялған сәттерінен, сөздерінен. Ол — Майк Тайсон, ол — Салман Кхан, ол — Майкл Джексон. Тупактың интервьюлерінде оның бала-адам екенін көреміз. Білем, оның бүкіл рэперлерге тән ұятсыз, жаман сөзге толы әндері бар. Бірақ мен одан жаман жолға жетелейтіндей әсер көрмеймін.
Керісінше оның Элтон Джонмен айтатын «Ghetto Gospel», «Changes», «Brenda got a baby» сынды әндері жүрекке жетеді, ойға жетелейді, көзге жас әкеледі.
Мен Тупакты жақсы көремін.

Фоторепортажға идеяны жұма күнге дейін іздедім. Таппадым. Таппағанда, тапқандарым көңілімнен шықпады. Бірі – тым таптаурын. Келесісі – тым қияли. Осылайша, кезекті рет «студенттік синдромнан» жапа шегіп, идеясыздық немесе идея іздеу туралы фоторепортажымды ұсынамын.


Әлдебір әнші, концерт немесе әншінің концерті туралы фоторепортаж жасайын деп, мұрағаттағы атыраулық әншілердің 10 жуық жинағын қарадым…


… Бірақ, бұл әрекетім еш идеяны «түртпектемеді»!


Идеяны бәрібір өнерден іздегім келді. Әсіресе, сурет салу секілді, бекзат өнерден. Бірақ, мен көрген картиналар, неге екенін қайдам, тек Ван Гогпен астаса берді… Бұл идеядан өзім зорға қашып құтылдым.


Идеяны даладан іздемекке шықтым. Қас қылғанда, біздегі сәуірдің жаңбыры да мен ұйықтап жатқанда жауып, сәтті кадрлерді "іле" алмадым…


Ван Гогтық рухы мықты ма, басыма әпербақан идеялар келе берді, бәрібір…


… сол себепті де, өмірге басқа қырынан қарап көрсем дедім. Ол қырынан қарасақ та, ЕШТЕҢЕ көрінбеді…


… бар «пәле» мынау әлемде емес, өзімде болар деген күдікпен, миыма оттегіні молынан жіберіп, сол арқылы тың идеяларға каналдар ашуға тырыстыv. Еңбегіңім – еш… Идеялар келмеді емес, келді. Әртүрлі идеялар келді… Тіпті…


Бірақ, бәрібір, бір жері кем болып, бір жері жетпей тұрды идеяларымның…


Тіпті, түс уақытында «Тамақ ішкен қалай екен?» деген тақырыпқа әлеуметтік сауалнама жүргізіп те көрдім. Нәтижелері көңіл көншітпеді…


Осылайша, идеясыздыққа ұшырадық. Тур басталғандағы "өрекпуімізден" көреміз дағы…

Біреуі жылап тұр, екіншісі теңселіп тұр, ал, басқасы тіпті түсіп қалардай басын жұлқылайды. Оларды еліткен әуен маған да ұнап қалған сияқты. Туыс әпкемнің сонау Шымкенттен келгіштеп кеткені де осы екен ғой…

* * *


Қала сыртында орналасқан қажетті мекен-жайды әрең дегенде таптым-ау. «Есіктің алдында көлік қаптап тұрады,» деген сөзі миымда жатталып қалыпты, қымбат көліктер үйірілген зәулім үйді көре сала, бірден сол жаққа бұрылдым. Дәл өзі!


"Қақпадан енген соң бірінші емес, оның ар жағындағы үйге кіресің," демек, аноу есік маған керегі". «Мяяя, жиналатын жерлері керемет екен,» деген ой табалдырықтан аяғымнан бұрын аттап қойды.
Ауласынан жан баласы көрінбеген үйге үреймен беттедім. Үйдің ішінен әуен естіледі, шығыс музыкасына ұқсаттым.


«Кірсем бе, қайтсам ба,» деп ойландым да, тәуекел етіп, есікті ақырын ашып көрдім. Ерлердің емес, әйелдердің аяқ киімі көп болған соң, ішімде сенім пайда болды. Құдды, әйелдер құтқарушыма айналып кетердей.


Үйдің ішін бықсыған ағаштың түтініне ұқсас иіс алып тұр. Алғашында тыжырынып қалғаныммен ұнай бастады: көңіліңді жайландыратын сияқты. Ә, таптым! Бұл — SPA-салондардағы иіс қой.


Бөлмеге көз салдым. Бөлме емес-ау, үлкен зал. Төрт қабырғасына да жағалата дивандар мен орындықтар тізіпті. Олардың үстінде қарайып-қарайып жатқан сырт киімдер болмаса, адамдары көрінбейді. Жалма-жан кешігіп келгенім есіме түсіп, өзімді тез жия қойдым.


Әуен шығып тұрған бөлмеге жақындадым, есік орнына тұтылған перденің жанына хабарландыру іліпті.


Ақырын бөлменің ішіне ендім. 20 шақты адам әуен тыңдап тұр. Балалы әйел мен аяғы ауыр келіншекті орындыққа жайғастырыпты. Бәрінің көзі жұмулы, тек кішкентай бала ғана жан-жағына жалтақ-жалтақ етеді.


Кең бөлменің ішіндегі заттың бәрі қоңырқай түсте, жаныңа жайлылық сыйлайтындай. Көзім бірден Иисусты көтерген Мария анаға түсті. "Құдай-ау, қандай жерге тап болдым" деген ой жүрегімді кеудемнен шығарып жіберердей.


Жан-жағыма қарап, аузым ашылып тұрғанда бір әйел тұрған орнынан жылжыды да, екінші адамға барып, қолын кеудесіне қойды. Жаңадан бері байқамаппын, бәрінің жанына барып, 2-3 минуттай тұрады екен.


Екі қолын адамның мойнына, көкрігеніне, ішіне және қуық тұсына қойса, көзі жұмулы тұрған адам желді күнгі қайыңға ұқсап ырғала бастайды.





Солай тұрғандардың бәріне қолын қойып шықты да, музыка қосылып тұрған аппаратқа қарай жақындады. Аппараттың айналасына қақпағын ашып қойған су толы баклажкалардың үстінен қолын апарды. Бейне бір қолымен суға сиқыр жіберіп жатқандай. Солай бес минуттай тұрды да, музыканы сөндіріп, «кезекпен біртіндеп кіруімізді, қалғанымыз бөлменің сыртында күтуімізді» сұрады.


Екінші бөлмеге шығып, шеткі креслоға жайғаса бергенім сол екен, іштен шыққан бір топ адам маған қарай атылды. Қолымдағы фотоаппаратымды сындырып, өзімді ұрып тастардай ентеледі. «Біздің рұқсатымызсыз неге суретке түсіресің? Бұл — біздің жасырынып істейтін тірлігіміз,» дейді. Айналамды қоршап алған олар бажылдап отырып, суреттерді біртіндеп өшіртті. Аяқ жағында арт жақтан түсірілген суретті қалдыруын сұрап, жалына бастадым. Журналист екенімді түсіндірдім. Кейбірі ғана келісті.

Үрпиген қоян ұқсап, шетте отырмын. Әр адам ішке жеке кіреді де, 10-15 минуттан соң шығады. Адамдардың бәрі кетті-ау дегенде бөлмеге қайта кірдім.


Төрде тұрған үстелге жайғасқан әйел күліп қарсы алды да, аты-жөнімді көп адамнан тұратын тізіміне қосып қойды. Келген адамның бәрін солай тіркейтін көрінеді.

Есения Александровна — космоэнергет. Алдына келген адамдарды космостың энергиясымен, жердің энергиясымен емдейді, ол үшін айтатын арнайы паролі де бар екен. Айтуынша, дәрігерлер өлімге шығарып салған адамдарды құлан-таза айықтырыпты.


Әуен қосылып, адамдар көзін жұмғаннан кейін әрқайсысына энергияның арнасын ашады. Сондықтан адамдар ғарышта қалқып жүргендей теңселе бастайды екен. "Ғарыштан келген энергиямен адам өз-өзін емдейді. Діннің ешқатысы жоқ,"- дейді. Әр емделу курсы 11 күннен тұрады. Өзімен бірге су әкеліп, оған да ғарыш энергиясы құйылады. Бұл су тез айығуға көмектеседі-мыс. Ал, адам жеке кірген соң оның ауруы мен басындағы қиындықтарын Есения «көріп», оның шешілу жолын айтады. Тіпті кейбіреулерді суретіне қарап «оқып», ішкілікке салынып кеткен жерінен айықтырады екен.

«Маған жарнама керек емес, емдеген адамдарымның өзі-ақ клиенттерді көбейтіп жатыр. Күніне 20-30, тіпті 50-60 адам келеді. Әдейі адамдардың жұмыстан қайтар уақытын таңдадым. Ал, күндіз көпшілікке көрінгісі келмейтін жандарды қабылдаймын. Маған жұлдыздар да, „жоғары“ жақта отыратын адамдар да келеді,» дейді.


«Жақында ғана Қазақстан емшілер қауымдастығына мүше болдым. Мәскеудегі ұстазым қуанып жатыр. Енді мен де шәкірт тәрбиелеуді жоспарлар отырмын,» — дейді куәліктері мен түрлі ресми хаттарды маған көрсетіп жатып.


«Былтыр бір сеанс мың теңге болатын, Емшілер қауымдастығына мүше болған соң екі мыңға көбейттім, төлейтін салықтарымды ақтау керек. Клиенттер қуанбаса, қарсы болған жоқ». Мынау тұрған қобдишаның ішінде бүгінгі «екімыңдықтар» жатыр.


Есенияның Грузиядан көшіп келіп, Астанада осылай адамдарды емдеп жүргеніне 5 жыл болыпты. Осында күйеуге шыққан, қазір үш баланың анасы. Әлі жасқа толмаған кішкентайы бар.

«Ешкімге сұхбат бермей, қайтарушы едім, саған неге келіскенімді білмей отырмын,» — деп, жылы жүзбен шығарып салды.



Көптің алғысы мен қаржысына бөленіп жүрген Есенияның үйінен шыққанымда қараңғы түсіп үлгеріпті.

Туыс әпкем Шымкенттен жиі келгіштеп, апталап жатып кетіп жүр еді. Соңында осы космоэнергет «алпыс алты мың теңгеңді өртеп жіберіп, шайтандарды қуу керек,» дегеннен кейін Астананы ұмытты.

Бірақ, маған ем жүргенде қосатын әуені ұнап қалды…

Есенбісің, достым!

Міне, көзді ашып жұмғанша, тағы бір апта зу етіп, менің 28 күндік жұмыс кезегім де келді. Өзің аңғарып үлгергендей, менің фотореп жанрындағы әңгімемнің кейіпкері басқа емес, бұл жолы кәдімгі көне диван болмақ.

Бәлкім, сен дереу мені «мына ауған неме жамбасын жайғастырып, жантаятын жиһазын да жыр қылды ғой!» деп жазғырарсың. Ендеше, дат, тақсыр!

Түнек, бар болғаны, жарықтың жоқтығы. Суық жылу жоғалғанда ғана пайда болады. Жамандық жақсылық түгесілген жерде туады. Бір болмыс туу үшін екіншісі өлу керек. Ал өлім болса — өмірдің жалғасы. Рух жаратушының әмірімен жер бетіне түскен кездегі пәктігінен жұрдай болып, қайта көкке көтеріледі. Оның әлі тазарудан үміті бар. Ал күнә біткеннің бәріне куә болған ет пен сүйек Жер Анасының қойнына оралып, шіріп кетуі керек. Бірақ, әрдайым олай бола бермейді. Мәйітке де жаңа миссия жүктелетін кездер бар. Оны білуге дайын болсаңыз, кеттік.

Париж. Көздің жауын алатын керемет қала деп әсте айта алмас едім. Кәрі құрлықтың өзі сияқты кәртамыс қалалардың қай-қайсысынан айырмашылығы жоқ. Дәл сондай ирелең-ирелең, тас төселген тар көшелер. Бір адам әрең сиятын шағын балкондары бар орта ғасырлық үйлер. Одан қалды жылдардың иісі сіңіп қалған кішкентай ғана аулалар.

НАЗАР АУДАРЫҢЫЗ!
Бұл жазбада психикаға әсер етуі мүмкін материалдар қолданылды.
_____________________________________________________________________

Соңғы жылдары стрип-пластика (ағылш. Strip – «шешіну», plasty – «пластика») нәзік жандылар қауымы арасында кең таралған спорт түріне айналды. Кез-келген қаланың би клубтарында, спорт сарайларында міндетті түрде оған арналған зал мен жаттығу кестесін табасыз. Бағасы шамамен айына 8-12 мың теңгені құрайды.
Стрип-пластиканың тарихы Ежелгі Шығыстан бастау алады. Көптеген тарихи деректер шығыс матриархат мәдениетінде бөксені толқындата айналдыру қимылы бастапқыда ер адамдарды қызықтыру үшін жасалмағандығын растайды. Ол ең алдымен әйелдің бала туу мүшелерінің тонусын сақтау арқылы дүниеге дені сау ұрпақ әкелуіне арналған. Қазір де бұл би өзінің бастапқы міндетін толықтай сақтаған. Жалпы, аты бір қарағанда «ұятсыздау» көрінгенімен, заты оның этимологиясынан әлдеқайда алыс жатыр. Стрип-пластиканың кәнігі стриптизден басты айырмашылығы – би барысында шешіну міндет емес, сонымен қатар киілетін киімнің талғаммен таңдалуы, би қимылдарының ырғақты, көзқарастың жұмбақ болуы.

Осыдан бір жарым жыл бұрын құрбыларыма еріп бидің осынау бір түріне жазылғанымда менің, әрине, денсаулық туралы ойлай қойғаным шамалы. Еу, еу, азғын қиялдарыңды бір шетке ысыра тұрғандарың жөн: менің мақсатым жай ғана артық салмақтан арылу болатын. Жалығып тастап кетпей ұзағынан айналысуымның себебі – бидегі жаттығулар мен қимылдардың сан алуандығы. Белгіленген 1 сағаттың алғашқы жартысы сергіту, жекелеген қимылдар мен созу жаттығуларына арналса, келесі жартысы би үйренуге жұмсалады. Енді осы спортпен шұғылдану кезінде өз бойымнан байқалған өзгерістермен бөліскім келіп отыр.

Салмақтың азаюы
Бірден салмақ тастай қоймайсың әрине. Өзім, мысалы, бастапқы жарты жылда небәрі 1-2 кг айырмашылық байқадым. Тек күзге қарай тұп-тура 5 кг тастадым. Бірақ бұл аса маңызды емес.


Бұлшық еттің қатаюы
Таразы тіліндегі нәтиже аса көңіл қуантпағанмен, алғашқы айларда-ақ тартылып, жинақылана бастағанымды өзім байқадым. Киім де бұрынғыдан жақсырақ жарасатын болып қалды. Сөйтсем, босаң тартқан бұлшық ет қатайып, тығыздала түседі екен. Ал бастысы масса емес, көлем екені қыздар қауымына бесенеден белгілі.

Иілгіштіктің артуы
Студенттік кездің дене шынықтыру сабағы аяқталғаннан бері жүктеме көрмеген денем кәдімгідей қатып қалыпты. Масқара десеңші, алғашқыда биді былай қоя тұрып, тізе бүкпей еңкейгенде қолымды жерге әрең тигізетінмін. Кейін сіресіп қалған арқам қимылға келіп, жаттықтырушыдан мақтау сөздер ести бастадым тіпті. Бірақ шпагат деген бәлеге отыра алмаймын әлі күнге дейін, тіпті соған онша тырыспайтын да сияқтымын. Әйтпесе, менімен бірге келген Бану шпагатқа еш қиындықсыз-ақ отырып жүр ғой.


Иммунитеттің жоғарылауы
Кез-келген би секілді стрип-пластика да жүрек пен қан тамырлары жұмысын жақсартып, қан қысымын қалыпқа келтіруге ықпал етеді. Мен енді үйдің 9-қабатына ентікпей, бір деммен жаяу көтерілетін болдым. Тағы байқағаным, иммунитетім жоғарылады: тұмау тигізіп ауыруды сиреттім.

Көтеріңкі көңіл-күй
Стрип-пластикамен айналысу бақыт гормондарының түзілуіне көмектеседі, эндорфиндер қанға түсіп, көңіл-күй көтеріле бастайды, маусымдық күйзеліс деген атымен жойылады-мыс. Өз басым күйзеліске аса бой алдыратын адам емеспін, әйтсе де, жалпы сымбатыңның жақсарғанын сезінудің өзі мәз қылады емес пе? Жаттығу залынан шып-шып терлеп, құрыс-тырысың жазылып, денеңді тәтті шаршау меңдеп шығудың кайфын айтпай-ақ қояйын.


Комплекстерден арылу
Иә, иә, жан дүниеңнен ойып тұрып орын алатын жасырын/ашық комплекстерден құтылудың тамаша жолы бұл. Стрип-пластика менің өзгеруіме, ашылуыма (әлбетте, шектен шықпай) және өзімді тартымдырақ сезінуіме септігін тигізді. Айналамдағы адамдардан «өзгеріпсің» сынды сөздер мен комплименттер, «қандай диета ұстадың?» тектес сұрақтар көзге көрінетін нәтиженің болғанын растай түсті. Әлеуметтік желілердегі өзімнің спортқа дейінгі және кейінгі фотоларымды шолып шықтым, сіздер де көріңіздер,
дейін:

және кейін:

«Тасақтың рентгені өкпенікіне ұқсайды екен алыстан қарағанда»

— Satibaldi

… Ағып жатқан сумен аралас түсініксіз күбір-күңгір боп естілген дыбыстардың арасынан "… құтты болсын ал, әрі кетсе бір апта жатад. Бұрыңғыдай ырбаңдатпаймыз. Бізде бұл ағымдық операция ғо, " -деген сөздерді анық ажыраттым.
Ішімді біреу сипағандай болды.
Көзімнің әзер ашылған қиығынан бір қолында қайшы ұстап, бір қолымен тігісімді ұстап тұрған бір жас доқтырды көрдім. «Дегенмен әдемі тігіппін,» — деп міңгірледі ол.
Ультракүлгін прожектор сәулелерінің арасынан қолын сүлгіге сүртіп жатқан екінші сұлбаны да крахмалдан қақиған жарты метрлік ақ қалпағынан бірден таныдым — ауылдағы бас оташы Аққали Есембетович.

Адам өзі қызық қой, өскенше асығады, өсіп алған соң бала күнін аңсайды.
Қыздар да дәл солай: күйеуге шыққанша асығады дағы, балалы болған соң қыз күнін айтып, аузынан су ағып отырады  Жігіттер де сөйтеді, «отвечаю»