егер мен жеңе қалсам бар ойым сәтті жұмысқа тұрып кету болғандықтан, пікірталаста шындық туу да тумауы да мүмкін екенін ескере отырып, білдей Туризм және қонақүй менеджменті дипломым үйде көт сүртуге жарар позицияда жатқанын айта отырып, біріншіден осы тақырыпқа сай білімім бар болғандықтан қарсыластан біраз форам артық екенін ескеріп жеңісті қарсыласыма беруді сұраймын. алдағы тақырыптарда оның айтары ойы меннен көп және 2000 бірлікті бұдан бұрынғы жеңімпаздарға қылдай бөлініп берілуін сұраймын.
қарсыластан ешқандай нақты агрумент оқи алмадым. сондықтан осы 10-шы каментыммен өз сөздерімді қортындылап, аяқтайын.
1. Жағрапиялық себеп: Қазақстанда пайда әкелетін туристік нүкте жоқ.
2. Ұйымдастыру және басқарушылық себеп: Бізде ешқандай менеджмент жоқ.
3. Баға факторы: Сапа төмен, баға жоғары.
4. Транспорт: Автожол туралы үндемейін, әуе және теміржолы әлі дамымаған.
5. Менталитет: Халық турист күтуге дайын емес және агрессия басым, турист өміріне қауіп көп.
мүмкін осы себептердің барлығын ашып айта алмаған шығармын, бірақ абсты себептерді айттым деп ойлаймын. қарсыластың дәйекті аргументтері болмағандықтан жақсы дебат болды деп ойламаймын. қызықсыз болса кешрірерсіздер.
Қапшағай, Бурабайға бару әрине ақымақтық. қайталап айтамын ол жаққа бару шетелге барудан да қымбат. бірақ, адамдар неге барады? сауатсыздықтан әрине және ақпаратсыздықтан. біздің халық әлі шетелге шығуды шик көреді, көбісінде шетел паспорты да жоқ.
жақында бір ағам отбасымен Бурабайға барып «демалып» келді. жолдама жағын біліп беру үшін менімен хабарласты. өзім білгесін айтып отырмын, бағасы сұмдық қымбат! және тек қана таңғы ас қана тегін екен. және 5-ке толмаған 2 баласына да ақша төлеген. жолақысы да өз қалтасынан, жолдамаға кірмейді. Түркияға бар дегенді тыңдамады. қымбат және шик деп ойлайды.
Қазақстан Туризмнің пайдасы шаш етектен, қазірден бастап ақша салыңдар деп жеке кәсіпкерлер мен инвесторларға айтып көр. олар ақымақ шығар.
негізі тек менеджмент қана емес бізде туризмнің қай түрі болса да пайдаға ыңғайлы жер және жағдай жоқ. Спорт, Мәдениет, Конгресс туризмдері тек қана шығын әкеледі. Жұрт Олимпиада, чемпионаттарды өткізу үшін неге таласады? өйткені үлкен ақша әкеледі олар. Фестивальдар да үлкен пайда көзі. ал бізде үкімет қана шығынданады, табыс жоқ.
Денсаулық және демалыс үшін де жақсы жерлер керек. және уникальдылығы болуы керек және қосымша атрибуттар да керек. мысалы бір жерге барған адам ол жерден жалығуы да мүмкін тек бір жерде отыра бергісі келмейді. мысалы теңізге барған адам тек суға түсе бергісі келмейді ғой, су спорттары, дайвинг, аэро, үңгірге бару сияқты қосымша қызметтер керек. ал бізде ондай мүмкіндіктер де жоқ.
мойындау керек Қазақстан жағрапиялық жағынан да туризм үшін ыңғайлы ел емес. әйтпегенде Қазақстан туризміне де жағдай жасалып, инвесторлар да құлшынар еді.
Маңғыстау мен Дубайды салыстыруға да келмейді. тіпті шөл даласын да. олар шөлдің өзін де туризмдеріне пайдаланып отыр. дұрыс қойылған менеджмент бар. ал бізде тек облакимат, управление экономики және тендерлер.
негізі бостан босқа ананың бәрін жазып әуре болғанша жәй ғана бізде МЕНЕДЖМЕНТ жоқ деп айтсам болады екен ғой.
Noman, суреттермен прикол ұстауды қойып мүмкін кішкене болса да тақырыпқа көшіп, позицияңды қорғауға тырысып көрші. жеңіл күлкіні мен де істей аламын.
менеджерлік қағілездікдің жоқ екенін жоғарыда айтып өттім. тіпті бола қалған жағдайда да ол жерге қалай әкелесің, қайда түнетесің, не жейді, ішеді. мұның бәрін ойластыру керек. Туризмді тек бір нүктеден қарамау керек. жұртты тек әдемілік қана тартады деп ойлауға болмайды. ал барды, көрді. бірақ оның басқа да дене мүшелері бар басқа да қажеттіліктері бар. туризм өте кең ұғым және өте нәзік. бір ренжітіп алсаң одан кейін ешкім келмейді. ал біздің адамдарда агрессия басым екенін білесің.
және баға факторы өте маңызды. мысалы есептеп қарасаң Бурабайға 1 аптаға барғанша сол ақшаға Түркияның 4 жұлдызды отелін шертіп жүріп таңдауға болады. және ұшақ және одан кейінгі транспорт және 5 мезгіл тамағың сол ақшаның ішінде. ал бізде бару/келу, ішу/жеуіңді есептемей тек түнеуіңнің өзі қымбат!
адам ақымақ болмаса әрине шетелге барады. сондықтан бізде incoming туризмнен гөрі outgoing туризм басым.
ең алдымен бізде турист тартатын дұрыс жер жоқ. келген туристке дұрыс қызмет жоқ. транспорт және жол жағдайы өте нашар. демалыс орындары өте қымбат. адам қауіпсіздігі туралы үндемейін.
міне сондықтан да үкімет те туризм секторына аса үлкен көңіл бөлмеуде және шетелдік инвесторлар да. қарасаңыз неге еліміздегі бірнеше салада үлкен инвестициялар жасаған түріктер бізде туризм секторына да ақша салмайды? әлемде туризм алпауыттары қатарына кірмесе де өз елінің басты кіріс көздерінің бірі болып отырған туризмді түріктер жақсы түсінеді. олар ақымақ емес әрине Қазақстанда инвестиция жасайтындай. өйткені ешқандай пайда болмайтынын олар біледі.
әрине жағрапиямыз да біздің менталитет те кінәлі. жағрапиямыз тек біздерге ғана әдемі болып көрінеді. біздегі су мен таудан да әдемі талай ер бар әлемде. біз тек өзіміздегіні көреміз де «Ой, Қазақстанда әдемі жер көп» дейміз. барып көр сол әдемі жеріңе. алатын әсерің тек 5 минуттық. фотоға түсесің, болды. Фотоға да түсетін жер іздеп кетесің. қоқысы жоқ жер. ал менеджменттің қандай екенін өзің де білесің. бізде қазақша менеджмент қай салада да, яғни менеджмент жоқ.
ал енді жоғарыда аталған туризм түрлерінің Қазақстандағы түрлерін қарап көрейік:
Бізде демалатын дұрыс жер де жоқ. Бурабай, Қапшағай деген жерлер әлемдік демалыс орындарымен салыстыруға да келмейді.
Спорт жағынан елімізде үлкен жарыстар өтпейді. Өйткені үлкен спорт державасы да емеспіз. Үлкен объектілер салдық Азиадаға деп. ал сол Азиада ол әлем спортында үлкен жарыс болып саналмайды. бізге шығыннан басқа пайдасы болған жоқ.
Елімізде үлкен халықаралық фестивальдар да өтпейді. Дәстүрлі кино, ән фестиваль, конкурстары да жоқ. тек ТМД көлеміндегі показуха фестивальдар.
Дін жағынан да Түркістанды, Бекет атаны керемет діни туризм орталықтары деп айту қиын. Қазақтардың өздерінен басқа ол жерлерді кім біледі?
Бизнес туризмі көп жағдайда келушінің осында қалуымен немесе келген жақты біздің жақ күтіп алуымен аяқталады. түк пайда жоқ.
Саяси аренада да елімізде үлкен жиындар өтпейді. ОБСЕ үлкен шығын.
Конгресстер туралы да жағдай сол. Пәленбай қатысушы және турист келетіндей үлкен жиындар өткізе алмаймыз.
Отбасы туризмі де үлкен пайда әкеледі деп ойламаймын.
Ал денсаулығын дұрыстауға әдетте халық шетелге барып жатады. Бурабай, Сарыағашта үнемі орын болмайды және қымбат.
сорлы позицияның кімге тап болғанын сайыс соңында өздеріңіз анықтарсыздар. тақырыпқа кіріспестен бұрын алдымен Туризм және оның экономикаға пайдалары туралы кіріспе жасайын дедім:
Алдымен Туризм деген не соны дұрыстап анықтап алайық. Туризм – адамдардың тұрақты мекендерінен басқа жерге қарай жалғыз немесе топпен саяхаты және сол саяхат кезіндегі іс-әрекеттерінің барлығы.
Туризмнің қандай түрлері болады? 1. Демалу туризмі: Ең басты туризм түрі, бос уақытын демалыспен өткізу. Мысалы теңізге бару. 2. Спорт туризмі. Әлем чемпионаттары немесе сүйікті командасының ойынына бару. 3. Мәдениет туризмі. Фестиваль, көрме, конкурс, концерт. 4. Діни туризм. Діни маңызды нүктелерге саяхат. 5. Бизнес туризмі. Жұмысына байланысты басқа жерлерге бару, сапарлар. 6. Саяси туризм. Саяси маңызы бар жиналыстарға бару. 7. Конгресс туризмі. Халықаралық семинар, конференция, жиналыстар. 8. Отбасы туризмі. Ағайын, туғандарды көріп қайтуға бару. 9. Денсаулық туризмі. Санаторий немесе басқа емделу орындарына бару.
Ал ел экономикасына қандай пайдалары бар?
— Елге валюта кіреді.
— Туризм секторына инвестициялар.
— Жұмыссыздық азаяды.
— Халықтың табысы өседі.
осы басты нәрселерді оқып алыңыздар да Қазақстан және Туризм деген екі ұғымды елестетіп көріңіздер. жағдай аянышты иә?
келесі каментімде неге олай аянышты екенін айтамын.
егер мен жеңе қалсам бар ойым сәтті жұмысқа тұрып кету болғандықтан, пікірталаста шындық туу да тумауы да мүмкін екенін ескере отырып, білдей Туризм және қонақүй менеджменті дипломым үйде көт сүртуге жарар позицияда жатқанын айта отырып, біріншіден осы тақырыпқа сай білімім бар болғандықтан қарсыластан біраз форам артық екенін ескеріп жеңісті қарсыласыма беруді сұраймын. алдағы тақырыптарда оның айтары ойы меннен көп және 2000 бірлікті бұдан бұрынғы жеңімпаздарға қылдай бөлініп берілуін сұраймын.
рахмет!
а то Қазақстан тарихында өзін өзі 3-рет атқанда ғана өлген тұлғалар болды
жеңімпазды салтанатты мараппаттау сағат нешеде? обедке кетіп қалып қоймайын.
мен де
1. Жағрапиялық себеп: Қазақстанда пайда әкелетін туристік нүкте жоқ.
2. Ұйымдастыру және басқарушылық себеп: Бізде ешқандай менеджмент жоқ.
3. Баға факторы: Сапа төмен, баға жоғары.
4. Транспорт: Автожол туралы үндемейін, әуе және теміржолы әлі дамымаған.
5. Менталитет: Халық турист күтуге дайын емес және агрессия басым, турист өміріне қауіп көп.
мүмкін осы себептердің барлығын ашып айта алмаған шығармын, бірақ абсты себептерді айттым деп ойлаймын. қарсыластың дәйекті аргументтері болмағандықтан жақсы дебат болды деп ойламаймын. қызықсыз болса кешрірерсіздер.
жақында бір ағам отбасымен Бурабайға барып «демалып» келді. жолдама жағын біліп беру үшін менімен хабарласты. өзім білгесін айтып отырмын, бағасы сұмдық қымбат! және тек қана таңғы ас қана тегін екен. және 5-ке толмаған 2 баласына да ақша төлеген. жолақысы да өз қалтасынан, жолдамаға кірмейді. Түркияға бар дегенді тыңдамады. қымбат және шик деп ойлайды.
Қазақстан Туризмнің пайдасы шаш етектен, қазірден бастап ақша салыңдар деп жеке кәсіпкерлер мен инвесторларға айтып көр. олар ақымақ шығар.
Денсаулық және демалыс үшін де жақсы жерлер керек. және уникальдылығы болуы керек және қосымша атрибуттар да керек. мысалы бір жерге барған адам ол жерден жалығуы да мүмкін тек бір жерде отыра бергісі келмейді. мысалы теңізге барған адам тек суға түсе бергісі келмейді ғой, су спорттары, дайвинг, аэро, үңгірге бару сияқты қосымша қызметтер керек. ал бізде ондай мүмкіндіктер де жоқ.
мойындау керек Қазақстан жағрапиялық жағынан да туризм үшін ыңғайлы ел емес. әйтпегенде Қазақстан туризміне де жағдай жасалып, инвесторлар да құлшынар еді.
әлде туристер «лібә сервистерің нашар, ұйымдастыру жағы мүлдем нашар, транспорт жоқ ат боп кеттік, бірақ сонда да мына ақшаны алыңдар» деуі керек пе?
мен позицияңды түсіне алмадым. Қазақстан экономикасына туризмнің пайдасы бар дегенді неге сүйеніп айтып тұрсың?
негізі бостан босқа ананың бәрін жазып әуре болғанша жәй ғана бізде МЕНЕДЖМЕНТ жоқ деп айтсам болады екен ғой.
менеджерлік қағілездікдің жоқ екенін жоғарыда айтып өттім. тіпті бола қалған жағдайда да ол жерге қалай әкелесің, қайда түнетесің, не жейді, ішеді. мұның бәрін ойластыру керек. Туризмді тек бір нүктеден қарамау керек. жұртты тек әдемілік қана тартады деп ойлауға болмайды. ал барды, көрді. бірақ оның басқа да дене мүшелері бар басқа да қажеттіліктері бар. туризм өте кең ұғым және өте нәзік. бір ренжітіп алсаң одан кейін ешкім келмейді. ал біздің адамдарда агрессия басым екенін білесің.
және баға факторы өте маңызды. мысалы есептеп қарасаң Бурабайға 1 аптаға барғанша сол ақшаға Түркияның 4 жұлдызды отелін шертіп жүріп таңдауға болады. және ұшақ және одан кейінгі транспорт және 5 мезгіл тамағың сол ақшаның ішінде. ал бізде бару/келу, ішу/жеуіңді есептемей тек түнеуіңнің өзі қымбат!
адам ақымақ болмаса әрине шетелге барады. сондықтан бізде incoming туризмнен гөрі outgoing туризм басым.
Қазақстанда неге туризм рентабельді емес?
ең алдымен бізде турист тартатын дұрыс жер жоқ. келген туристке дұрыс қызмет жоқ. транспорт және жол жағдайы өте нашар. демалыс орындары өте қымбат. адам қауіпсіздігі туралы үндемейін.
міне сондықтан да үкімет те туризм секторына аса үлкен көңіл бөлмеуде және шетелдік инвесторлар да. қарасаңыз неге еліміздегі бірнеше салада үлкен инвестициялар жасаған түріктер бізде туризм секторына да ақша салмайды? әлемде туризм алпауыттары қатарына кірмесе де өз елінің басты кіріс көздерінің бірі болып отырған туризмді түріктер жақсы түсінеді. олар ақымақ емес әрине Қазақстанда инвестиция жасайтындай. өйткені ешқандай пайда болмайтынын олар біледі.
Бізде демалатын дұрыс жер де жоқ. Бурабай, Қапшағай деген жерлер әлемдік демалыс орындарымен салыстыруға да келмейді.
Спорт жағынан елімізде үлкен жарыстар өтпейді. Өйткені үлкен спорт державасы да емеспіз. Үлкен объектілер салдық Азиадаға деп. ал сол Азиада ол әлем спортында үлкен жарыс болып саналмайды. бізге шығыннан басқа пайдасы болған жоқ.
Елімізде үлкен халықаралық фестивальдар да өтпейді. Дәстүрлі кино, ән фестиваль, конкурстары да жоқ. тек ТМД көлеміндегі показуха фестивальдар.
Дін жағынан да Түркістанды, Бекет атаны керемет діни туризм орталықтары деп айту қиын. Қазақтардың өздерінен басқа ол жерлерді кім біледі?
Бизнес туризмі көп жағдайда келушінің осында қалуымен немесе келген жақты біздің жақ күтіп алуымен аяқталады. түк пайда жоқ.
Саяси аренада да елімізде үлкен жиындар өтпейді. ОБСЕ үлкен шығын.
Конгресстер туралы да жағдай сол. Пәленбай қатысушы және турист келетіндей үлкен жиындар өткізе алмаймыз.
Отбасы туризмі де үлкен пайда әкеледі деп ойламаймын.
Ал денсаулығын дұрыстауға әдетте халық шетелге барып жатады. Бурабай, Сарыағашта үнемі орын болмайды және қымбат.
сорлы позицияның кімге тап болғанын сайыс соңында өздеріңіз анықтарсыздар. тақырыпқа кіріспестен бұрын алдымен Туризм және оның экономикаға пайдалары туралы кіріспе жасайын дедім:
Алдымен Туризм деген не соны дұрыстап анықтап алайық.
Туризм – адамдардың тұрақты мекендерінен басқа жерге қарай жалғыз немесе топпен саяхаты және сол саяхат кезіндегі іс-әрекеттерінің барлығы.
Туризмнің қандай түрлері болады?
1. Демалу туризмі: Ең басты туризм түрі, бос уақытын демалыспен өткізу. Мысалы теңізге бару.
2. Спорт туризмі. Әлем чемпионаттары немесе сүйікті командасының ойынына бару.
3. Мәдениет туризмі. Фестиваль, көрме, конкурс, концерт.
4. Діни туризм. Діни маңызды нүктелерге саяхат.
5. Бизнес туризмі. Жұмысына байланысты басқа жерлерге бару, сапарлар.
6. Саяси туризм. Саяси маңызы бар жиналыстарға бару.
7. Конгресс туризмі. Халықаралық семинар, конференция, жиналыстар.
8. Отбасы туризмі. Ағайын, туғандарды көріп қайтуға бару.
9. Денсаулық туризмі. Санаторий немесе басқа емделу орындарына бару.
Ал ел экономикасына қандай пайдалары бар?
— Елге валюта кіреді.
— Туризм секторына инвестициялар.
— Жұмыссыздық азаяды.
— Халықтың табысы өседі.
осы басты нәрселерді оқып алыңыздар да Қазақстан және Туризм деген екі ұғымды елестетіп көріңіздер. жағдай аянышты иә?
келесі каментімде неге олай аянышты екенін айтамын.