Кеше ғана Юрмаланың «Тау құдыреті» деген құстың құрметіне берілген атауы бар шағын 2500 адам сиятын футбол алаңында «Кәрі құрлықтың» ең қызықты доп додасы Чемпиондар лигасының 2-кезеңінің ойыны болып өтті. Бұл ойында жергілікті «Спартак» командасы (әрбір посткеңістік елде Спартак бар ау шамасы) Қазақстанның астанасы Астананың «Астанасын» қабылдады. Тәжірбиесі, ойыншылар бағасы, деңгейі жағынан қонақтар алдын-ала басым болғаны бәрімізге белгілі, тіпті Букмекерлер біздің құрамаларға аз коэфициенттер беретің кездергеде жеткенімізге қуанбасқа болмайды.
Бәрін қойып ойынға тікелей келетін болсақ. Ең алдымен Ирландиялық Нейл Дойл есімді арбитр басқарған бригада жұмысына жақсы деген баға бергім келеді. Өрескел қателіктер жоқ, артық ойынға араласуда жоқ, қаталырақ екен дегенмен, бөле-жару, бұра-тарту байқалмады. Ал командаларға келер болсақ ойын деңгейінен ҚПЛ (Қазақстан премьер-лигасы) артықтау ештене байқамадым. ЛЧ емес ел чемпионатын көріп отырған сияқты күй кешеді екенсін. Астана өзінің деңгейін нақтылау әрекеттерін алғашқы минуттардан ақ бастап кетті. Дегенмен алаң қожайындарыда осал шағылар жаңғақ емес екендерін көрсете білді. Спартак қақпашысы Неругаластың ойының ерекше атап өткім келеді. Бірнеше сәттер команданы құтқарып қалғанда осы жігіт болды. Басқа өзбек жігіті Азиз Ибрагимовтың белсенділігін айта кетуге болады, басқа ойыншылар есімі ойымды сақталмапты өкінішке орай. Жалпылай алаң қожайындары үщін қорытынды есеп қатты жаман емес деп ойлаймын. Әйтпесе дәл осындай ойынмен іріректе ұтылуға боларма еді. Ал Астана ойыны шыны керек қатты қуанышқа бөлей алмады. Қажет емес сары қағаздар, өте көп нәтижесіз навестер, нақты тактикалық әрекеттерде көп байқалмады, Твумаси мен Кавананганың үш бұрыштарыда қатты эфективтілік бере қоймады. Мужиковтың дриблинктеріде нәтижесіз қалып жатты. Қорғаныс сауаттырақ ойнады десекте бірер қауіпті сәттерге жол беріп қойғанында атап өткеніміз жөн. Мокинның шеберлігін анықтайтын сәттер өкінішке орай болмады. Твумаси бұрыңғы командасына гол соғып қуанбағаны құрметтеуге тұрарлық деп есептейміз. Астананы әлеуметтік желідегі коментшілердің соққысынан да осы гол сақтап қалды. Қос жаңа ойыншы Граховац пен Кляйнхайслер ойыны қуантарлық екен. Тырысса пайда әкелетін ойыншылар екені сөзсіз. Жалпылама Астана көбірек гол соғаларма еді, әттен әрбір соққы гол бола бермейді. Ендігі үміт үйдегі ойында, Астана аренада Астана есе жібере қоймас. Бірақ бізге есе жіберу емес таза жеңіс керек. Сәттілік тілейміз. Кешегі коментатор айтпақшы Құстың сайрауынан емес, Тістің қайрауынан сақтансақ Зубтың командасынан айналып өту бізге қиындық соқтыра қоймас. Тағыда бір коментатор айтпақшы жеңісті күндерде жолығайық.

Футбол әлемінде ғана емес жалпы спорт әлемінде өте үлкен табыс пен жетістіктерге жеткен екі «аңыз» тұлға бар. Және бұл екі спортшы көп заттар бойынша бір-біріне өте қарама қайшы келеді (ол әрине олардың клубтары мен ұлттық құрамаларын ескермегенде). Мен сөз қозғағым келіп отырған екі спортшы ол Месси мен Роналду.

Месси мен Роналдудың ең бірінші ерекшелігі табысқа жету жолы. Адамдар арасында еңбек пен талант арасында үлкен даулар жүреді. Бірақ бұл футболшылар оның екеуімен де табысқа жетуге болатының дәлелдеді. Месси өзінің талантын сәтті пайдаланып ең үздік бола алса, ал Роналду өте үлкен еңбек арқылы көптеген жетістікке жете алды.
Келесі ерекшелік бұл адами қасиеттері. Месси өте қарапайым, әлеуметтік желілерде белсенді емес және стиль мәселесіне қатты бас қатырмаса Роналду бұл заттарда қарама қайшы позицияда байқалады. Махаббатқа тұрақтылық бойынша Месси өзінінің бала күндегі махаббатымен әлі күнге бірге болса Роналдудың тұрақтылығы жайлы өте көп әңгіме бар. Бұл заттарға көңіл бөлген себебім кез келген табысты адамадар арасында бұл екі типтағы адамдар жиі кездеседі.
Келесі Месси командалық мүддені жоғары қоятын болса Роналду өзінің жетістігін жоғарырақ қоятыны мәлім. Сонымен қоса адамдардың табысқа жетуіне екі үлкен кедергі болады ол әлеуметтік және отбасылық жағдай немесе денсаулық. Бұл екі заттың бірі Роналдуда болды, ол ерте жастан әкесінен айырылып қиын әлеуметтік жағдайда өмір сүрседе сынбай табысқа жете алды, ал Месси туғаннан денсаулығында үлкен кінараттар байқалған тіпті дәрігерлер оның футболшы болуына күмәнмен қараған, дегенмен бұны жеңіп шыққанын жақсы білеміз.
Жоғарыда келтірілген мысалдарды қарай отырып екеуінің өте қарама қайшы адамдар екенің көре аламыз. Ал басты ұқсастықтары Месси мен Роналдудың тарихтағы ең үздік футболшылар, көптеген рекордтармен жүлделердің иегері екендігі.

Бұл пост арқылы айтайын дегенім табысқа жетудің стандарттары болмайды. Яғни сен талантты бол немесе болма, адал бол немесе болма, өміріңде мәселелер көп болсын, командаға жұмыс істе немесе жеке бол бәрібір. Ең бастысы дұрыс мақсат қоя білсең және сол жолда күресе білсең болды қалғанының бәрі маңызды емес. Сәттілік!!!

Соңғы уақытта Сирияға әскер жіберу туралы әңгімелер ақырырндап шыға бастады. Мен бүгінгі жазбамда нақты Сирияға қатысты болмасада, әлемнің ыстық нүктелерінде болып жатқан әскери қақтығыстарға еліміздің әскерін жіберудің дұрыс бұрыстығы туралы сөз қозғап өтетін боламын.

Басынан тоқталар дүнием ол әскер дегеніміз бір жылға отан алдындағы борышын өтеп жүрген сарбаздар емес, келісімшарт бойынша немесе жалпы отан қорғау саласында нақты қызмет етіп жүрген азаматтар. Дәл кәзір Ауған соғысындағыдай жас балаларды жіберу қажеттілігі жоқ, дегенменде еліміздің негізгі әскерін «соғыс» аймақтарына жіберу позициясын қолдаймын. Көптеген адамдар ол соғысқа біздің қатысымыз жоқ, босқа сарбаздарымыз құрбан болады деген пікірлермен мен толықтай келісемін, бірақта бұның пайдасы өте үлкен секілді. Мен пайда дегенде әлем алдындағы бедел, бейбітшіліктің насихаты, адам құндылығын сақтауға қосылған үлестерден де орасан үлкен пайда туралы айтқым келеді. Ол — Тәжірбие. Иә, біздің әскерлер арнайы оқу жаттығудан өткен, көрші елдермен немесе дос елдермен бірге тәжірбие алмасқан деп айтуларыңыз мүмкін, бірақта соғыс беретін эмоция мен жағдайлардан келетін тәжірбие ол мүлде бөлек. Ойлауларыңыз мүмкін бізгі соғыс қаупі қатты төніп тұрған жоқ, бізге тәжірбиенің қажеттілігі қанша деп. Біріншіден соғыс деген аяқ-аятынан туындайтынын бәрміз көрді (құдай бетін әрі қылсын әрине), екіншіден одан қауіптілік болмаса жалпы әскер ұстау қажеттілігі қандай деп ойлаймын да))Елге әскер керек ел қандай тыныштықта болсада, және ол әскер қуатты болуы тиіс. Ал әскер қуаты тек қару мен дайындықта емес тәжірбиеде. Әйтпесе біздің сарбаздар Алматылық бір "әумесерге" қауқар бере алмай оққа ұшады, неге жалғыз Челах 15 жігітті өлтіреді (бұған сенбеймін негізі), неге елге сәл ғана терорлық қауіп төнсе қорғаушыларымыз қарсылықты шығынмен көрсетеді? Бұның бәрі тәжірбиесіздік теп ойлаймын. Бұл кішкене қауіптер, үлкен қауіп төнсе қайтпекпіз. Осы себептенде әскеріміздің біразы болсада Сирия сияқты аймақтарға барып тәжірбие жинақтап қайтқанына қарсы емеспін. Сарбазымыз кетсе іштей аман оралуын тілеп отырар ел жұрты. Және жібергендеде өлімге оңай бас тікпейтін сарбаздар баратынынада күмән жоқ. Ал бұл дегеніміз елдегі ішкі дайындық тағыда жоғарылай түседі деген сөз. Тағы бір артықшылық бұндай операцияларға әлем көз тігеді және осы арқылы ел әскерінің қуатында байқата аламыз. Әйтпесе неге ірі елдер сол шағын елдер үшін шыр-пыр болып жүр деп ойлайсыз. Әскер қуаты парадтарда емес осындай майдандарда көрінетіні айқын. Ал қуатты елмен әлемде санасары сөзсіз. Бәрі жақсы бірақ сарбаздарымыз құрбан болу мүмкіншілігі бар екені қорқытады. Сіз не дейсіз? Бұндай тәжірбие қажетті ме? Жалпылай елімізде де әлемде де тек бейбітшілік болып, әскер қажеттілігі аз болуын тілейміз!!!

Бүгін сіз оқып, естіп, көріп жүрген барлық статистикалардың «авторлары», барлық мемлекеттік бағдарламалардың іске асуына мүделлі, азаматтар мен мемлекет арасын жалғаушы, күн-түн, қыс-жаз ештенеге қарамай мемлекеттік идеологияға жұмыс жасайтын мемлекеттің қызметкерлерінің мейрамы.
Статистикаларға жүгінетін болсақ елімізде шамамен 100 мыңға жуық мемлекеттік қызметкер бар екен жәнеде жылына бұл азаматтарға шамамен 600 млрд теңгі жұмсалады екен. Салыстырмалы түрде Жапонияның 128 млн халқына 9 мың мемлекеттік қызметкер қызмет ететді екен. Иә біздің елде мемлекеттік қызметкер көп, оларға ақша көп шығындалады немесе олар жұмыс жасамайды деген пікірлер өте көп. Бірақта сол азаматтардан мемлекетке пайда өте көп. Мен осы жазбада сіздерге ең төменгі сатыдағы жергілікті мемлекеттік қызметкерлер жайлы сөз қозғайтын болам.
Бірден алдын ала кетейн мен ол кісілердің жиналыстар мен алыстан келген азаматтардың концертерінің орынын толтыратын еңбектерін, Партия мен Кәсіп одақтарды жарналары арқылы асырау міндеттерін, мемлекеттік газеттердің тұрақты сатып алушысы екендігін, тіпті соңғы актуалды ЕКСПО көрмесіне жаппай билет алған "Ішкі туристер" екені жайлы сөз қозғамаймын. Бәлкім бұл қызметтер "ҚР мемлекеттік қызмет туралы" заңында жазылмаған заңдар шығар, бірақ бұны олар бұлжытпай орындайды. Мен сөз қозғайтын тақырып ол кісілердің "өкіліктеріне" (компетеция) сай жасайтын еңбектері туралы.
Қарапайым ауыл дүкендеріндегі баға деңгейінен бастап Төтенше жағдай кезіндегі іс әрекеттер, ауыл мен қала халқының мемлекеттік бағдарламаларды түсінуі, оларға сапалы қызметтер көрсетілуі, мелекеттік бағдарламаларға толықтай қатыса алуы, елді-мекендерің көркейуі, жаңа ғимараттардың салынып ащылуы қарапайым жолдардың жөнделуі тікелй сол азаматтардың қызметінің арқасы. Қалаңызда болып жатқан өзгерістер мысалы жолдардың жөнделуі немесе ауылдардағы мектептер мен бала бақшалар ашылуы, жарықтандыру жұмыстары сияқты сізге жағымды өзгерістер қалай істеліп жатқаны сіздерге беймәлім жәнеде оны қатты білгілеріңізде келмейді. Керісінше жол жөнделмей қалса немесе т.б жағымсыз әрекеттер болса білуге ұмтылып тұрасыздар кім жауапты, неге істемеген дегендей. Ал істелгеннен кейін сізге бәрібір. Көп адам осындай жақсы өзгерістерге әкімге немесе басшыларға алғыс айтуға асығады, бірақ олармен қоса бұл жерде қарапайым қызметкерлердің де жұмысы өте маңызды. Қарапайым ауыл аймақтын жағдайы туралы берілген есептен бастап, жөнделетін ғимараттың барлық құжаттары мен олардың қорғалуы. Сол жұмыстар істеліп біткенше қайта-қайта сұралатын есептерге жауап беру сияқты адам жалықтыратын жұмыстар сол азаматтардың тынбай еңбек етуімен атқарылады.
Айта берсек істейтін істері өте көп, бірақ көзге көріне бермейді, себебі олар істеген жұмыс қалыпты істелетін затқа айналғандықтан азаматтар оған қатты бас қатыра бермейді. Мен мемлекеттік қызметкерлерді мақтап, мадақта демеймін, тек қана ол азаматтарды сынап, түк істемейді деген сияқты теріс пікірлерден аулақ болуыларыңызды сұраймын. Қорытындылай келе мерекең құтты болсын Мемлекеттік қызметкер, мемлекет алдыңдағы қызметің адалынан болсын, ел дамуы мен өркендеуіңе үлесінді қосудан таңба дегім келеді!!!

Бір-екі күнде төл Теңгеміз тағыда құнын жоғалта бастады. Қарапайым ел азаматы ретінде алаңдау сезімдері туындайтыны сөзсіз. Жалпы сөз қозғайын деп тұрғаным бұл жайлы емес негізі. Осы тектес жаңалықтар тізбегін ашып отырып Ұлттық банктің екінші деңгейлі банктер арқылы алтын құймалар сатылымға шығарып жатқаны туралы ақпаратқа көзім түсті. Алғашқы ойым шынымды айтайын жақсылықтан хабар бермеді. Экономика саласынан хабарым жоқ болсада неге екенін білмейм бұл әрекет маған қатты ұнамады. Кезінде естігенім оқығандарымды еске түсірігенімде бірнеше ой миыма түсе кетті. Алтын қоры қаншалықты көп болса соншалықты мемлекеттің экономикасы қауқарлы болады, әлемнің ірі мемлекеттері барынша алтын қорын ұлғайтуға тырысып бағуда, АҚШ-тың құдыреттілігі, Доллардың үстемдігі, кәзіргі Қытайдың алпауыт болуы осы алтын қорының көлеміне байланысты деп те есуім бар еді. Бір ойым алтын қоры мен құйма алтындардың сатылуында байланыс жоқ шығар депте ойладым. Дегенмен мемлекет қордағы алтынды сатпағанда басқа қайдағы алтын сатылуы мүмкін. Бұ әрекет түсіндірілген шығар деп бірнеше сайттар мен мақалаларды оқып бағуға тырыстым дегенмен бұл әрекеттің ұтымдылығы немесе тиімділігі жайлы толық түсіндірілген ешқандай ақпарат таппадым өкінішке орай. Тек қалай іске асатындығы немесе ол пайдалы дегені жалпылай жазылыпты. Онсызда екі ойлы болып, мемлекетке деген сенімі азайып жүрген, кез-келген заңға үлкен күмәнмен қарайтын біздің мемлекеттің халқы үшін бұл ақпарат қандай сезім тудырды екен. Ішінде мен секілді алтын қорының ерекше маңызы жайлы оқып алғандар болса тағыда әлеуметтік желілерде айғай шу наразылық болатыны сөзсіз. Мен мемлекеттің бұл әрекеті дұрыс шығар деп ойлаймын, себебі ол жеде білікті мамандар, мықты экономистар отырғаны сөзсіз. Дегенмен басты кемшілік дұрыс түсіндірілуде деп ойлаймын. Дұрыс түсіндіру жұмыстары жүретін болса халық күмәннан айырылып қана қоймай сонымен қоса сол құймаларды сатып алып немесе басқада шаралар арқылы белсене қатысар ма еді. Осындай жағдайда халық сенімі мемлекетке жоғарылар ма еді.

Сенім демекші сенім өте құдыретті ұғым. Халықтың билікке сенімі тұрақты экономика мен әлеуметтік тұрақтылық сияқты мемлекет өркендеуінің басты кепілі екені анық. Дағдарыс уақытындағы халық сенімінің маңыздылығы жайлы бір-екі мысал келтіре кетсем. 1997-1998 жылдардағы Азия елдеріндегі ірі дағдарыс кезіндегі Оңтүстік Корея мемлекетінің халқы көрсеткен сенім күші біраз елге үлгі болуы керек деп ойлаймын. Мемлекет алтын қорын толтыру үшін халыққа өтініш айтқан болатын "Қолдарыңыздағы бар алтын бұйымдарыңызды мемлекетке сатыңыздар" деп артынша Кореяның ақшасы таусылып «Ақшаларыңызды уақытында міндетті түрде қайтарамыз» деген уәде берген болатын. Халық бірден банктер мен ақша айырбастау пунктері алдына ұзақ кезектерге тұрып алтын бұйымдарын тапсыруға ұмтылды, тіпті жұмысына асыққан кейбір Корей азаматтары қолындағы бар бұйымын кезектің алдына қарай лақтырып, ақшаларын алмастан кете берді. Осы әрекеттер нәтижесінде Корея 250 тоннаға жуық алтын жинап алды, кейіннен халыққа қарызын пайыздық үстеммен қайтара алған болатын. Одан кейінгі Кореяның экономикасы өркендеуі тек жақсы бағытта болды. Корей экономистерінің айтуынша дәл сол уақытта халық сенім білдірмегенде Корея экономикасы толық құлдырымға кететін еді. Тағы бір мысал 2015 жылдардағы Биржалық тоқырау сәтінде Германия, Италия және Греция азаматтары Банктерге ағылып ақшаларын талап еткен болатын. Банктегі ақша азайып кетсе не боларын кез келген азамат өте жағсы білуі тиіс, осының алдын алған жоғарыдағы елдер өз азаматтарына екінші деңгейлі Банктер құлдырауға ұшыраса мемлекет ақшаны толықтай қайтарады деп уаде етті, халық сенді және мемлекет бұдан зардап шекпеді.
Менің ойымша халық пен мемлекет арасында сенім әсіресе осындай уақыттарда өте маңызды. Себебі эконоимканың тұрақтылығына халықта мүдделі, себебі өмір сүру сапасы тікелей соған қатысты болып табылады. Осы елдің азаматтары секілді мемлекеттің антикризистік шараларын қолдағын-ақ келеді, әттен біздің билік сенімді емес қой. Қарапайым істеп жатқан «дұрыс» әрекеттерінде түсіндіріп бермейді.
Сонымен достар маған алтын құймаларды сатылымға шығарған қаншалықты тиімді екенің түсіндіріп бере алатын адам табылама. Айтпесе орта статистикалық Қазақстан азаматы үшін бұл өте түсініксіз. Не де болса оңынан болсын дейік басқа не дейміз...

Өткен аптадағы УЕФА-ның команда аттары жазылған себепттері біздің төрт клубтың алғашқы қарсыластарын анықтап берді. Қайрат, Ордабасы және Ертіс ойындарын Еуропа Лигасының алғашқы кезеңіне бастаса ал ел чемпионы Астана Чемпиондар лиггасындағы жолын екінші айналымнан бастайды. Жекелей қарсыластар мен біздің командалар мүмкіншілігіне тоқтала кетейін.



Ел чемпионы соңғы жылдардағы еліміздің намысын Еуро кубоктарда барынша қорғап жүрген Астананың қарсыласы футболы біздікінен қатты дамымаған шағын Латвиялық Юрмаланың Спартагы болып бұйырды. Бұл жеребені толықтай сәтті жеребе деп айтуымызғада болады. Дегенменде қазақилыққа салынып босансып кетугеед болмайды. Спорттың аты спорт ол босаңсу мен менмендікті көтере бермейді. Команда былтырғы Латвия чемпионы дегенменде құрамы өте жас жәнеде команданың ойыншыдар құны бойынша біздің жігіттерден әлде қайда арзан. Бұл команда бізге түсуі мүмкін командалар ішіндегі ең әлсіздерінің бірі десемде қателеспеймін. Сонымен қоса қос команда арасында ойыншылар алмасу бойынша байланыстар бар екенінде айта кеткеніміз жөн. Твумаси мен Гридиндер кезінде сол жерде доп тепкен деседі. Ал қазір Юрмалада Астананың жас қақпашысы Абылайхан Дүйсен ойын көрсетуде. Ойынға болжамым біздің команда қиналмай өтетініне сенімдімін. Босансып қарсыласты менсінбей ойнайтындай Астана соншалық тәжірбиесіз емес. Есеп қонақта шамамен 1-2 немесе 1-3 біздің пайдаға шешілсе, Астана аренада ірі есеп тіркелуі әбден мүмкін, мен кішкене сабырлық сақтай отыра 3-0 есебін күтейін.



Халықтың командасы Қайратқада азуы алтықарыс команда түсті депте айта алмайыз. Бәрімізге 2014 жылы Қарағандылық Шахтерге қарсылас атанғанымен ғана таныс Литвалық Атлантас командасы Алматылық командаға бұйырыпты. Кезінде Шахтерден аса алмаған бұл құрам Қайратқа қандай қауқар көрсете алады екен. Бірақ бұл құрам ол құрамнан мүлде бөлек, дегенмен Қайратта осал емес екенің бәріміз білеміз. Межесі топтық кезең болып отырған Қайрат бұл қарсыластан қиналмай өтуі тиіс, қайткенменде ойынның сөзсіз фавориті емес пе. Ойынға болжамым сырт алаңда 0-2 немесе 1-2 есебімен жеңіс ал Алматыдағы ойын 4-1 немесе 3-0 есебі деп ойлаймын. Тағыда күтерім Бауыржанның пенальтиден соққан голы)) Әдет қой)



Шымкенттік Ордабасыға Боснялық бізге таныс Широки бриег командасы қарсылас атанатыны мәлім болды. Бұл команда кезінде Ертісті жарыстан шығарған есімізден әлі кетек қоймаған шығар. Дегенменде ол кездегі Ертіс соншалықты мықты емес еді жәнеде қаржылық дағдарыс кезеңінде жүрген шағы еді. Ал бүгінгі Ордабасы керісінші қарқыны күшею үстінде, ел чемпионатында соңғы жылдардағы ең үздік ойындарын көрсетіп жүр десек артық айтқанымыз емес. Бірақ-та былтырғы Еуро маусым есімізден шығпауы керек, соншалықты мықты емес Чукарики командасы Орданы жарыстан шығарған, бұлда Шым қалалықтарға сабақ болуы тиіс. Қарсылас қандай болсын соңына дейін ойнау өте маңызды. Бұл жұпақа сырттай қарасан шамалар бірдей деп толықтай айта аламыз.Дегенменде біздің жігіттер сәл болсын басымырақ болады деп ойлаймын. Қонақта доп соғу немес тең нәтиже тіркеледі деп ойлаймын шамамен 2-1 немес 1-1 ал Алматыда ( айтпақшы Ордабасы алаңы Еуропа лигасына сай келмейтін болғандықтан ойындар Алматыда өтетін болады. Бұл өте үлкен кемшілік)шамамен 2-0 немесе 3-1 біздің жігіттер пайдасында болуы керек.



Ел чемпионатының қола жүлдегерлері Ертіске қарсылас ретінде бізге беймәлім Болгариялық Дунав командасы тап келді. Былтырғы жылғы Болгарияның 4-орын иегерлері соншалықты азулы көрінеді деп айта алмаймыз. Дегенмен Болгар чемпионаты салыстырмалы түрде соншалықты осал чемпионат емес, осы себептіде Ертіске бірәз терлеу қажет секілді. Ертіс бапкері өзінің отандастарының осал тұсын дәл табады деп сенейік. Тағы айта керелігі Болгариялық командалар осы бапкерге қарсы түсуге қатты қорқыпты дейді мыс. Бұл ойында соңғы уақытта тұрақсыздау өнер көрсетіп жүрседе Ертіс фаворит көрінеді. Келесі айналымға өтуге өте жақсы мүкіндік бар. Есеп екі ойын қосындысында 3-1 немесе 3-2 Павлодарлықтар пайдасында болады деп ойлаймын.

Соңғы уақытта Қазақстандық клубатар Еуро чемпионаттарда барынша қауқарлылық көрсетуде. Бұрынғыша қорқыныш алғашқы айнаылмнан басталмайды, тіпті біздерден қорқатын да болады. Бұлда қуантарлық жағдай. Біздерге барлық команда топтық кезеңге өтпеседе ұпай жинау мақсатыда өте маңызды. Рейтингта неғұрлым жоғарылаған сайын соғұрлым мүмкіншіліктер көбейетіні сөзсіз ғой. Командаларға сәттілік Еуро кубоктардағы жолдары барынша ұзағынан болсын. Ал келер жылдарға тілек отандық барлық клубтар Еуро чемпионаттарды өз алаңында ұялмай қарсы алатындай болсын!!!

Дәл бүгін ҰБТ деп аталатын сынақтың жаңа нұсқасы сынаққа түсті. Қорытындылары мен қалай өткені жайлы толық ақпарат өкінішке орай қолымда жоқ әзірге. Дегенменде бұл жаңа нұсқадағы ҰБТ жаңа серпіліс пен жаңалықтар әкеле қояды дегенге күмәнім өте көп.
Жалпы білімді балалар мен мемлекетке қажетті мамандар дайындалуы үшін сынақтар мен оқу мерзімдерінен гөрі мүлде басқа дүниелер істелуі керек секілді. Жалпы Қазақстандық білім жүйесі жұлмаланып жылда өзгертуге ұшырап келседе ауызға іліп айтатын нәтиже көріп жүргеніміз шамалы. Абай айтпақшы «Баяғы жартас, сол жартас».
Менің айтпағым сынақпен тексеруге, толассыз рейтингтер мен есептер (отчет) сұралатын, көбіне статистикалық жетістіктер жоғары бағаланатын білім жүйесі бізге еш пайда бермейді деп білемін. Иә келісем кәзірдін өзінде мықты жастар, талантты оқушылар шығуда бірақ олардың барлығы өздігінен үздік атануда. Біз дайыннан дайын ғана жасай алып жатқан секілдіміз. Төменде кәзіргі білім жүйесінің бірнеше мәселесін атай кетемін. Ал сол мәселелерді шешудегі өз жобаларымды алдыңғы жазбаларымнан көре жатарсыздар.
Ең алдымен кәзіргі жүйе орта статистикалық баланы ғана дайындауға тырысады. Яғни барлық баланың мүмкіншілігі ортақ критерийлермен бағаланады. Мысалы мен талантты музыкант бола тұра математика мен химиядан алған үштігім үшін өзімді ақымақ сезініп мектепті тәмәмдайтын болам, Эйнштейн айтпақшы «Балықты ағашқа өрмелей алу қабілеті арқылы бағалайтын болсақ олар өздерін дарынсыз деп ойлап өтетін болады». Осы мысал біздің оқу жүйемізге қатты келеді (әлемнің барша еліндеде осылай шығар бәлкім). Келесі мәселе біз мұғалімдедін деңгейін оның оқыған тәжірбиесімен, алған сертификаттарымен, білімділігімен бағалаймыз, бұларда керек шығар бірақ мұғалім ен алдымен өзінде барды балаларға бере алатынымен бағалануы керек. Тау қаншалық сұлу немесе биік болсын ол адамға егін бермегендіктен әрқашан жерден құнарлы емес. Ұстазда солай болуы тиіс. Келесі айтарым сынақтардың көп болуы немесе балалардың жиі сыналуы ол білім сапасындағы жетістікті бермейді. Ол қулықты арттырады, ол өзінің беделі үшін арпалысқан директор, ол директордан сөгіс алмауға тырысқан ұстаз, ол ата-ансынан қорқатын баладан басқа ештене емес. Қайта қайта сынай бергенше сапалы білім беру өте маңызды болады деп ойлаймын. Жәнеде сынаққа дайындық уақытының орнына қаншама заттарды игеруге болатын еді. Шахановша айтсам «Адам аяғы шан болған сайын балағын қаға берсе көздеген межесіне жете алмайды».
Жалпылай бірнеше нақты мәселедерді көрсетуге тырыстым. Ой жинақтау қиындау екен, жазбадағы алғашқы қадам осылай тәмәмдалсын. Тәжірбие жетіспеушілігі өзімеде сезіліп тұр. Соңғы айтарым Жас түлек бүгінгі сынағыңда сәттілік!!!