«Адамның басы — Алланы добы» деген ғой, өткен демалыста жергілікті туризм қауымдастығы шақырып, Шымкенттен бір-ақ шықтым.

Мәскеудегі Халықаралық байқауда тұңғыш рет қазақ романсы орындалды. Патша көңілді көрермен хакім Абайдың «Айттым сәлем, Қаламқас» әнін ұйып тыңдап, орындаушысына зор ілтипат көрсетті. Бұл байқау ұлы қаламгердің 170 жылдық мерейтойына орайластырылған.

Шәмші Қалдаяқов атындағы облыстық филармонияда ақын Құрал Көмектің “Сенім жеңісі” мен “Баба рухы-Гольфстим ағысы” атты кітаптарының тұсаукесер рәсімі болып өтті. Сондай-ақ, Башқұртстан композиторлар одағының төрағасы Нур Даутовтың “Дүние түріктері

Биология деймізбе әлде табиғат дейміз бе, бірақ адам жануарладың ішінде сүтқоректіге жатады және өз-өзін сақтау, тамақтану, көбею инстинкттері басты тіршілік көзі болып табылады. Бірақта адам әрқашан өзін жануарлар әлемінен биік қойған. Жалпы

Адамды қой, айтшы, қалай барамын,
Нашар түрмен мен Құдайдың алдына? ©


Кеңес Одағындағы стилягалар естеріңізде ме?
Олар да бір дәуірдің еркелері, заманаға мәдени қарсылық танытқан толқын еді ғой. Бірақ сұрқай қоғамда жарқын көрінуге тырысқан бұл жастарда, негізінен, идеологиялық қайшылық айқын аңғарылған болса, біздің бүгінгі кейіпкерлеріміз әлеуметтік парадокс та тудырады.

— Іһқее-хеһе-х! — деп Алматыдан бөлем хабарласты. Жазда қыдырып келгенде күннің 40 градус ыстығында қаланы көрсеткен едім. Ал қазір Байқоңыр суық. Бұл жүгермекке енді қайтпек керек? Жұмаділдаев болғанын қайтейін, бұл өзі тарихқа, ескерткіштерге қызығатын адам. Міне, Байқоңыр қаласының тарихи мұражайы бар екенін кеше ғана білдім.

---

Қала мұражайы Мәдениет сарайында орналасқан. 1967 жылы қарашаның жетінші күнінде құрылған. Мұражайда 4 зал бар. Қала тұрғындарының айлықтан айлыққа әзер жететіні себеп болар, оған қоса рубльдің теңгеге деген «шезлонг» қатынасы бар — осыған сәйкес мұнда көбінесе қонақ боп сырттың адамдары келеді. Мұражайға 40 рублімді төлеп кірдім. Иә, мұнда суретке түсіруге болмайды. Жоқ, болады. 50 рубліңді төле де, суретке қалағаныңша түсіре бер. Жалпы, бұдан басқа мәліметті мұражайдың сайтынан іздесеңіз болады: www.museum-baikonur.ru

---

Ерлік және Еңбек даңқы залы

Мұражайдың ең алғашқы залы. Кеңес Одағы тұсындағы Байқоңырдың тарихы осы залда тұнып жатыр.Алғашқы құрылысшылардың марапаттары осында жиналған. Дауылбаев көкеміз де бар екен.Жо-жоқ, Сталинның шинелі емес. Бұл Байқоңыр ғарыш айлағы құрылысының басшысы болған генерал-майор Г.М. Шубниковтың жеке заттары ғой.Сынақтан өткен зымырандар да көздің жауын алып, көңілімді сергітті.Телеметрические датчики. Артемизайос деген шешесі өзбек грек жігіті Төретамның базарында қасапшы ғой. Сол жігіт телеметрияны "қашықтықты өлшеймін" деп жүр. Телеметрия телемеханиканың әдіс-тәсілдері арқылы бақылаудағы нысанның параметр өлшемі (кернеу, тоқ, қысым, температура т.б.) бойынша ақпарат алу болып табылады.

---

Зымырандық-ғарыштық техниканың даму тарихы және ғарыш кеңістігін игеру залы

Жапонияда, Үндістанда, Францияда, АҚШ-та да ғарыш айлағы бар екен.Ал бұл Байқоңырда 1960 жылы 24 қазанда континентаралық баллистикалық Р-16 зымыранын алғаш рет сынақ ретінде ұшыруға дайындық кезінде орын алған апаттан қаза болған адамдардың құрметіне қойылған ескерткіш. Батыста бұл апат Nedelin catastrophe деген атпен белгілі.Ғарышкерлер мұражайға құр алақан келмейді. Міне, мұражайға жасаған сыйлықтары осы.Ғарышкердің ішіп-жемін «Ну, погодиден» көрген едім. Енді мұражайдан көрдім.Ал мына дүниені көрген кезде астроном болсам деген бала арманы көп оқушы кезім есіме түсті.Көзі жоқтың өзі жоқ деп үн-түнсіз мына кереметті видеоға түсіріп алдым:

---

Этнографиялық зал

Иә, қазақтың дүниесін көргенімде қуанышымда шек болмады. Зал іші жүйелі түрде сапаның сәнін мұрныңа тақап та көрсетіп тұр.Мұражайдың мына дүниесі тіптен ұнады.

---

Көрме залы

Бұл зал шағын болғанына қарамастан қымбат дүниелерімен артық.Ал мына бір дүниеге қызықпай өте алмадым. Алыстан қарағанда түкке тұрғысыз сурет секілді көрінді.

---

Мұражай дәлізі де әдемі безендірілген екен. Бұл жердің де тынысы ерекше. Тіпті, облыс әкімінің мұражайға деген сыйлығы осында ілулі тұр.Мұражай ұжымы интернет деген қу дүниемен таныс екен. Рас-ей, «брат братом силен!»

---

Алдағы уақытта қонақ боп келетін бөлем өзін не күтіп тұрғанын да білмейді. Сонымен қатар мұражайда ғалымдардың дәрістері, ғарыш саласына қатысты фильмдер бар екен. Осындай дүниенің «дәмін» келесіде бөлеммен бірге "өле жегенше бөле жеп" көрермін. Оқырман, сізді де Байқоңырға қонақ болуға шақырамын. Бірге шәй ішеміз… :)

Мәдениет — адамдық әрекеттің белгілі бір саласының жетілу деңгейі (сөйлеу мәдениеті, еңбек мәдениеті, құқық мәдениеті деп, солай ойлаймын. Негізі, баршамыз орты сыныпта мәдениет туралы өзіндік ой қалыптастырған, саналы азаматтармыз.
Бәрімізге аян, мәдениет пен қоғам ажырамас бөлік. Екеуін ешқашан бөліп қарастыруға болмайды.
Себебі, мәдениеттің қоғамда атқаратын қызметтерін талқылауға салсақ. Алдымен қоғам және мәдениет ұғымдарында қаншама ұқсастық, үндестік болғанымен, олардың арасындағы мағыналық, айырмашылықты естен шығармаған жөн. Қоғам — әлемнің бір бөлігі, белгілі бір мақсаттарды іске асыру жолында әрекет етіп жатқан субъектілердің (тұлғалардың, топтардың, этностардың, мемлекеттердің) байланыс нысандары. Яғни, қоғам үғымындағы негізгі мәселе — адам және оның ұйымдасу нысандары, бұл ретте қоғамды зерттейтін басты ілімді әлеуметтану деп атайды. Ал мәдениет осы тұрғыдағы қоғамның белгілі бір қасиеті, көрінісі, сипаты мазмұнында қолданылады. Осыған дейін қарастырылған ұғымдарды негізге алып, қоғамдағы мәдениеттің төмендегідей қызметтерін айқындау мүмкіндігі бар: Адамды калыптастыру қызметі. Бұл — мәдениеттің қоғамдағы басқа қызметтерін бойына жинақтайтын және оның негізгі мазмұнымен тікелей байланысты нышан. Егер біз адамды әлде құдай, әлде табиғат, әлде еңбек жаратты деген пікірталастардан сәл көтерілсек, адам мәдениетті, ал мәдениет адамды қалыптастырғанына көзіміз жетеді. «Жеке адам өзі өмір сүріп жатқан қоғамның туындысы, төл перзенті»
Ия, елімізде мәдение орындар баршылық.Неше түрлі шаралар ұйымдастырылады.
Бірақ, бәз бірнеше қалаларда театр секілді мәдниет орындары аздау етеді. Неғұрлым көп болса, адамның ой өрісінің дамуына әкеледі. Сондай — ақ, тек отандық емес және шетелдік мәдениеттен хабардар болады.
Ойымды жалғастыра, мынаны қоссам деймін. Мәдениет тек мәдени орынмен шектелмейді. Сонымен қатар, рухани материаолдық мәдени мұрамыз бар. Соның ішінде, ең маңыздылары: дін және тіл, өнер, салт -дәстүр, әдет -ғұрып және білім. Өнерді талқыласақ, қаншама бұлбұлдай сайраған, құдіретті, әсем әуезді әндерімен табындарған аңыз әншілеріміз баршылық. Мысалы, ' Король вальсі ' атанған Шәмші Қалдаяқовтың жақында Атырау қаласында жаңадан ашылған Неке сарайында НЗМ ұйымдастырылуымен, сол тұлғаның еңбектерін еске алу мақсатында үлкен кеш өткізген. Бұл барша оқушыға пайда болды. Қалай дегемен, мықты композитордің өмірімен танысты.
Бұл шараны алғаш болып, Назарбаев зияткерлік мектебі бастады. Болашақта, сол шара жалғасын табады деген ойдамын.


Ел басының сайланған күніне орай, Атырау қаласындағы Назарбаев Зияткерлік мектебі Рахымжан Отарбаевтың " Нұржауған ғұмыр" атты шығармасына көрініс қойды. Өте әсерлі болды.
Оқушылар ролдерді сомдау барысында, рухани байлыққа малынды.
Бұның барлығын жазу барысында айтқым келгені: Мәдиниет — бұл әр елді өзгеше етіп отыратын қару. Қаншама ғасыр өтіп, талай ақиық жырауларымыз және ақындарымыз жоқ болса да, олардың еңбектері әркез санамызда. Міне, осыны да мәдениетке жатқызуға болады. Себебі, бұл кейінгі ұрпаққа табысталып отырады.
Айта кеткен жөн, мәдинетіміздегі ең қымбат байлық «Абай жолы » роман -эпопеясы, өйткені әлемдік деңгейде шығып отырған бестселлер. Міне, осы айтылған жайтта мәдиниет.
Қанша дәуір өткенмен, бұндай байлығымыз қор болмасы анық.

Өз музейіммен мен адамдарды өз-өзін мақтан тұтуға тәрбиелегім келеді. Мен көп жерді шарлап, көпті көрген адаммын. Байқағаным, әзірге тек еуропалықтар ғана өздерін, өз мәдениетін мақтан етеді,

Ата бабаларымыздан жеткен рухани мұрамыз ұшан теңіз. Ауыз әдебиеті, қол өнер, ақындық-шешендік өнер, құсбегілік, ат баптау, спорттық түрлі ойындар, ән-күй тағы басқа көптеген әлем халықтарынан ұлттық бояуымен өзгешеленіп тұратын ерекше өнерлер мирас болып қалды. Солардың бірі және бірегейі ұлттық саз аспатары.

Алғашқыда ел арасындағы әнші күйшілер өздері қажетті аспаптарын жасап алып ойнап елге өнерлерін көрсетіп жүре берді. Келе келе қазақ сахарасының жағрафиялық ерекшеліктеріне орай саз аспаптары үндік ерекшелігіне және формасына қарай сан алуан түрге ене бастады. Ертеде саз аспаптарды ағаштан, түрлі өсімдіктерден, малдың терісінен, сүйегінен, мүйізінен, қылынан және басқа Қазақтың ұлттық саз аспаптарының өткені, бүгіні және келешегі да түрлі заттардан жасаған. Халқымыздың жыр аңыздарынан, дастандарынан және өткен ғасырлардағы саяхатшылардың, ғалымдардың еңбектерінен көне аспаптардың сипаттамаларын, суреттерін кездестіреміз.

Жасырын Бақ
Жас болдық, шала және бала болдық,
Жастықтың әдеттерін жасырумен
Бізде өсіп, ақыл айтар дана болдық.
Жас кезде әдет болған ойынпаздық,
Қалған ба сіңіп әбден сана болып,
Жасырынбақ ойнаумен қылған әдет,
Кетемін кейде ойынпаз бала болып.
Қырыққа толса қатының қылық ашар,
Емес екен ақылы тозып, болар нашар,
Еркектің ақылы толып, сабыр келіп,
Байқайды қалмайтынын түңлік ашар,
Сары қарын жасқа келген бәйбішенің
Жастығын, келіншектік ұйқыны ашар.
Оны да байқамайды сырын білем,
Алдайды бала құсап мені кейде,
Балаша алданам да іштей күлем.
Махаббаттың бал сыйы осы ма екен?
Өмірге ғашық болып Құдай берген,
Балаша жасырынбақ ойнап күлген.
Немерем ақылды боп және алдайды,
Байқамағансып, сұрағанын бере салам.
Алдансам қуаныштан жайраңдайды.
Жасырынбақ ақыл, естің ойыны екен,
Болмаса екен тентектік ойы бөтен.
Жасырынып Атамыздан үш жүз жылдай,
Хау анадан «Жасырын Бақ» қалған екен.
Сонан бері еркекпен, әйел заттың,
Жасырынбақ ар-ойыны болған екен.
Әйелге нәзік жанды қылығы жарасады,
Жасырын бақ ойнап, әуретін жасырғаны.
Ішімде қажетің, керегің бар тауып ал деп,
Етегі жерге жетіп, басына да жабылғаны.
Ғашық боп, құпия сырдың ашылғаны,
Ұйқы көрмей, іздеп тапай жасырғанды.
Еркектің міндеті іздеу ғашық әнін.
Сыңарын жүрек көрсе, сезіммен бойлап.
Жеңгесін қызды ауылдың, аңдып бойдақ,
Жасырын бақ, махаббатың ойынын ойнап,
Кілтінде алады екен қыры қүн күн тойлап.
Махаббат адамзаттың, ойыны жасырынбақ.
Қыз бұрымды, ұлы ұрымды болған елде,
Жасырбақ ойнаған ауылда қаламас бойдақ.
Сағынамын, іздеп ойын жасырынбақ,
Жасырынған нәзік жанды көзім шалса,
Еске түсер жасырынбақ жүрген ойнап.
Жастық жақ, балалықпен жүрген бойдақ.
Тағдырдың жазғаны екен жасырынбақ,
Әйел еркек егіндік азығы, асы болмақ.
Қарындас, жұмбақ болшы қуантсаңшы,
Шашты тығып, етек жауып, есті жинап.
Кел ойнайық, үлкен ойынын жасырынбақ!
Көрейінші не жасырдың, сөзбен барлап.
Құдайға да құлшылық, жүрсең ойлап?
Қуантшы құрбы-құрдас шабыт сыйлап,
Жасырынбақ ойнашы арыңды ойлап,
Ақын жанды еркектердің жатқан қалғып
Оятшы, тылсым сезім болған жұмбақ!

Кейде адамның делебесі (мүмкін адреналин сөзінің қазақшасы осы сөз болар?) қозып, басына және тасына оқиға іздейтін кездері болады. Астана тәртіпті қала, ұрынатын адам табу оңай емес. Дегенмен астаналық гастарбайтерге өз Отанын сағындыртпайтындай жерлер де жоқ емес әрине. Іздегеніңіз төбелес пе, шатақ па, дау-дамай ма? Арнайы сіздер үшін Елорданың ең экстрим мекендерін іздестірдік.

Ақжайық кафесі.

Вокзал маңындағы осы бір кафе сізге Астана атмосферасына бірден еніп кетуіңізге рұқсат бермейді. Әлі вокзал-пойыз ауасымен демала тұрып, осы кафеге кіріп, өзіңізді әлі өз қалаңыздай сезінесіз. Жылы арақ, тұрып қалған сыра, резіңке шашлық және арзан бағалар сізге бірден қымбат Астана аурасына кіруіңізге рұқсат бермейді. Жиналған контингент те сіз сияқты түрлі жерден келгендер болғандықтан бір-біріңізге жаман көзбен қарауыңыздың өзі конфликттің сәлден кейін басталатынын білдіріп тұрады. Кетерде есік алдында темекі тартып тұрған жігіттерден де несібеңізді ала кетіңіз.

Қалай оқыса да «мәдениет әдемі етеді әйелді» немесе "әйел мәдениетті әдемі етеді" мағынасын жоғалтпайтын сөздер

London Beat тобы «Гүлдер» фестивалінде өнер көрсетеді

Ұлыбританиялық London Beat тобы Алматының «Мәдениет жылы» аясында өтетін «Алматы — гүл қала» фестивалінде өнер көрсетеді. «Гүлдер» фестивалі 26 мамыр күні «Астана» алаңында өтеді.
Фестиваль барысында қала тұрғындары мен қонақтары үшін бірегей гүлдер көрмесі, жәрмеңкелер, гүлдермен безендірілген көліктер шеруі, түрлі мәдени ойын-сауық шаралар және эстрада жұлдыздарының концерті ұйымдастырылмақ.

Ақпан айының бірінші жұлдызынан бастап Оман сұлтандығының астанасы Мускатта (Масқат) халықаралық шығармашылық фестивалі өтіп жатыр. Бұл фестиваль ақпанның 25-ші жұлдызына дейін жалғасын таппақ. Осы шара аясында Қазақстанның атынан Қарағанды облысының мәдениет басқармасына қарасты Қали Байжанов атындағы концерттік бірлестігінің «Арқа сазы» фольклорлық ансамблі және «Аққу» хореографиялық би ансамблі, дәстүрлі ән өнерін насихаттаушы ретінде ҚР мәдениет қайраткері Дәуренбек Аркеновтар барып қайтты. Шетелдіктердің біздің елдің киімі мен халық аспаптарына қызығушылықпен қарайтындығы осы фестиваль аясында тағы да белгілі болғандай.

Жұма, 27 Қаңтар, 2012, «Егемен Қазақстан» хабарлайды:

Туристік маршрут картасы
Құрметті Кереки достар биылғы оқу жылындағы тағы бір белесті бағындырдық.
Кеше мектеп оқушылар арасында облыстық ғылыми жобалар сайысы өткен еді. Сол сайыста 3 екі жобамен қатысып жүлделі орынға ие болған еді. Олар республикалық іріктеу кезеңіне өту үшін бүгін таңертең тест тапсырды. Сынақтан мүдірмей өткенолар республикалық кезеңге жолдама алды. Оқушыларымның жобасының тақырыбы Қазақы тұрмыс туристерді тартудың құралы ретінде (Баянауыл өңірі мысалында ) атты болған ед. Жобаның негізгі мақсаты ғасырлар бойы қалыптасқан халқымыздың бай мәдени мұраларымен салт-дәстүрін көрсету арқылы туристік саланы дамыту болған. Бұл жоба іске асса өлке экономикасына әсер етері анық. Алла қаласа болашақта бұлда іске асады деген үміттеміз. Құрметті достар алдағы сында сәттілік тілей отырыңыздар.