Мені сөздердің шығу тегі, этимологиясы қызықтырады. Әр сөз адамның тағдыры сияқты бұралаң жолдарды жүріп өтеді: бір тілден басқа тілге өтеді, мағынасы өзгереді, белсенді қолданылады немесе ұмыт қалады, не болмаса шыққан тегі, түпнұсқасы туралы ақпарат мүлдем ұмытылып, қайта зерттеуді қажет етеді. Өзіме қызығушылық тудырған сондай бір сөздердің бірнешеуін ұсынып отырмын.
«Алақай!» деген әдемі сөздің шығу тегі қандай деп ойланып көрдіңіз бе? Білмесеңіз, осы сөз арқылы исламның қазақ өміріндегі орнын ұғынуға болады. Қазақтар қуанғанда, жақсы хабар жеткенде «Алақай!», «Алла хай!», яғни «Алла тірі!» деп айғайлайтын болған. «Хай» — «Тірі» деген Алланың сипаты.
«Әлди-әлди» — қазақтың «Алланы» қазақ тіліне бейімдеп «Алда» деп те айтатынын ескерсек, «әлди, әлдидің» «Алла» деген сөз екен деп есептейтіндер бар. Мен де бұған қосылам. Бесіктегі сәбиді тербетіп, анасының Алланы еске алуы заңдылық емес пе?
Бәрекелді – қазақ тіліне бейімделген араб сөзі. Байқасаңыз, бұл сөзді риза болғанда, қуанышты жаңалық естігенде айтасыз. Түпнұсқада «Барака Аллаху» — «Алла разы болсын».
Пір- япырмай, ойпырмай, әупірімдеп. Бұл одағайлардың барлығы бірнеше сөзден құралған, алайда түбірі бір. «Я, пірім-ай», «Ой, пірім-ай», «Ау, пірім деп».
Рулардың атаулары бізге бір жұмбақ сөздер сияқты көрінеді. Қазіргі қолданыстағы ешқандай сөзге ұқсамайтын атаулар қайдан шықты екен деген ой сізге келді ме? Мысалы, қыпшақ. Оның таңбасы тігінен бір-біріне параллель тұрған екі сызық екенін білетін шығарсыз. Осыны ескере отырып, О.Сүлейменов өз кітабында оның «екі пышақ» деген екі сөзден құралғандығы туралы айтады. Сенбесеңіз, «екі пышақ» деп қайталап айта беріңізші. Шынымен де, басқа да көптеген рулардың атауы өз таңбаларын сипаттайды емес пе: найзалы, балталы, ойық, жал+айыр, тарақты, т.б
Язычник – бұл сөзді естігенде ойыма бірден «язык» деген сөз оралатын. Пұтқа табынушының тілге не қатысы бар деген заңды сұрақ туындайды ғой. Сөйтсем бұл жұмбақтың шешуі белгілі екен. Христиандық дәуірден бұрынғы Русь елінде көшпенділерді «языги, язычники», былайша айтқанда «дала адамы» деп атаған. Яғни, көне түркінің «йазық, жазық» сөзін түбір ретінде алыпты. Осыдан церковь бұл сөзге «христиан емес» деген жаңа мағына теліп, ол бастапқы мағынасын жоғалтқан екен. Содан кейін бұл сөз тек көшпенділерге емес, «шынайы сенімді» қабылдамаған барлық халықтарға қолданыла беретін болған екен.

Жанібек Қожық деген Маңғыстаудың адамы зерттей келе мынадай тұжырым жасапты: Қадірлі достар!.. Қазіргі жастардың көбі келіншегін «кемпірім», күйеуін «шалым» деп жиі атайды. Жастар кемпір, шал сөзінің шынай мағынасын білмейтін болар. Егер де сол

Ли Ю — канадалық суретші, шыққан тегі Қытай. Жалаңаш қыздар не ойнап отыр? атты жазбада оның «Пекин 2008» атты суретінің мағынасын оқып, талқылаған едік. Суретшінің бұған ұқсас басқа да суреттері көп екен. Жеке сайтында жарияланған суреттерді ұсынбақшымын. Бірақ бұл жолы суреттерге түсініктеме берілмеген, тек аттары жазылған.
Ескерту! Суреттер 18+ жанрында.

Кемені қалай атасаң, солай жүзеді. Адамға берілген есімнің оның алдағы тағдырын бағдарлауда өзіндік үлесі бар көрінеді. Ат қою — ата-анаға, дүниеге келген перзенттің туған-туыстарына зор жауапкершілік жүктейді. Ал, қазір осынау жауапкершілікті қаншалықты абыройлы атқара алып жүрміз? АХАЖ бөлімі қызметкерлерінің сараптамасына сүйенсек, бүгінде діни сипатта қойылатын есімдер көбейіпті. Құп! Бұған дау жоқ! Ал баласына кез-келген бір сериалдағы кейіпкердің атын ойланбай-ақ бере салатын ата-ананы түсінбеймін. Даниэла, Шехризат, Соледат, Симона, Милена… ех, толып жатыр. Ат қоюда бірізділік белең алған. Мәселен, ұлым барып жүрген балабақша тобында үш Диас, төрт Аружан, екі Аида, екі Мұхаммед бар. Қазақ өзгелермен салыстырғанда есімге бай халық. Орыстардың есімін Иваннан бастап Брониславқа дейін сыдыртып санаулы сәтте бір деммен -ақ санап шығуға болатын шығар, ал біздер бұл жағынан жан-жақтылығымызбен ерекшеленеміз. Тек соны игілікке жарата алмай жүргеніміз өкінішті. Бір адамың аты-жөніне қарап, оның қай ұлттан екенін бағамдауға болады. Зурап десе, оның грузин екенін, Айастан болса, армян екенін түсінеміз. Ертең қазақты есіміне қарап тану мүмкін болмайтын сынды.