16 ақпан күні, сағат 17.00. «Қарағанды облысы жастар ресурстық орталығы» КММ ұйымдастыруымен «Шырқа, гитара!» атты ән кеші өтті. Қарағанды қаласының кәсіби және әуесқой гитаршыларының басын біріктіріп, ән салып, өнерпаз жастардың уақытын тиімді пайдалана отырып, олардан түрлі ұсыныстар алып, сұхбат құрып, көңілді кеш ұйымдастырылды.

Қатысқан гитаршылар:
Шакенов Владимир Жунусович – Қарағанды қаласының №1 балалар музыкалық мектебінің ұстазы. Свердлов қаласының, Чайковский атындағы музыкалық училишесінің гитара класын тәмәмдаған. Көп жылдық тәжірибелі гитаршы.

Айнаш Сәдуақас – Қарағанды мемлекеттік медицина университетінің 7 курс студенті;

Әнші, сазгер Жансерік Нишанбеков;

Рауан Қабидолдин – ақын, облыстық «Орталық Қазақстан» газетінің тілшісі;

Асыл Баянова – Қарағанды мемлекеттік университетінің шет тілдер факультетінің студенті;

Марғұлан Уәли – әнші, сазгер. Қарағанды облысының жастар ресурстық орталығының маманы.

Сонымен қатар Алмас Мырзахмет, Айзада Рахимжанова, Еркін Нарынов т.б. ақындар өлеңдерін оқыды.

Кеш еркін форматта өтті. Елімізге танымал сонау 70 жылдардан бастап, кейінгі жылдарға дейінгі сазгерлердің әндерін айтып, және жаңа авторлық әндер орындалды.

Ән қалықтап, көңіліміз шарықтай берсін!

Минск қайдасың?

Ұшақ Минск әуежайына қонуға арналған маневрін жасауға даяр болғаны хабарланғанда орындықтағы сақтандыру белдемшесінің екі басын бел тұсымда қосып біріктірдім. Әуедегі төрт сағаттық жолым аяқталуға шақ қалды. Бұлттардан төмен түстік, таң атып қалған шақ, жер релефі анық көрінді.
Иллюминатордан:
-Минск қайдасың?, -дегендей үңіліп қарадым. Көрінбеді. Ұшағымыз қонатын әуежай орман алқабын текше тәрізді.
Көп ұзамай Беларуссия жеріне аяғымыз тиіп, әуедегі жолымыз сәтті аяқталды.
Ұшақтан түскен бойда арнайы автобусқа отырып әуежайдағы кедендік терминалына жеттік. Кеденнен өттік. Багаж алдық.
Қалаға дейін 22 километр. Автобус орыннан қозғалды. Әуежайдан шыға сала ұшақ иллюминаторынан көрінген орманды тіліп өткен жолға түстік. Жеті-сегіз шақырымнан кейін орман аяқталды. Жолдың оң жағын бақыладым. Тегіс жап-жасыл даланың соңы көкжиектен көрінбеді, арғы жағында орман шығар, қазір көзім тек бір шақырымдағы дөңнің қырын сызады.
Үш-төрт шақырымда тік мұнара сұлбасы көрінді, жақындай келе дөң басына орнатылған мемориалдық комплекстің ескерткіш ажыратылды. Ұлы Отан соғысында қаза тапқандарға арналған.
Таңғы бесте көшелері автокөлікке, қала тұрғындарына толып үлгермеген ұйқылы-ояулы Минск кезекті қонағын осылайша қарсы алды.

Беларуссия рубльлі

Беларуссиямен нағыз танысуым валютасынан басталды. Валюта курсы. 1 теңге 78 белоруссия рубльлі (б. р.).
Қазақстандыққа 1 миллион теңге біршама қаражат 5000$-дан (доллардан) артық сомма. Беларусс азаматына 1 миллион б. р. =66$.
Бір аптадан кейін валюта айырбастау пунктерінде 1 тенге үшін 83 белоруссия рублін ұсынды. Теңгемен беларуссияда тауар бағасын көргін келсеңіз оп-оңай, 1 теңге курсына бөлеміз.
Минск метросына бір рет жүріп өтуге мүмкіндік беретін жетон құны 4500 б. р. теңгеге айналдырсақ мөлшермен 55-ке тең.
Кең қолданыстағы АИ 95 бензиннің 1 л. бензин бағасы 12000 б. р., Coca-Cola 1 л. пластмасса шөлмекте 16000 б. р.
2015 маусым айында жалақылары дүкендегі сатушының, микроавтобус жүргізушінің орташа айлығы 3-5 млн. б. р. (200-350$). 2014 жылдың басында жалақылары екі есе көп болған деседі (400-700$).
Халық жағдайын сақтап тұрған мемлекеттік бағалар. Өйткені қала ішінде автобустық парк мемлекеттік, метро мемлекеттік, кейбір дүкендер мемлекеттік. Үлкен өнеркісіпте мемлекеттік.
Дүкендерде оқушыларға арналған аяқ-киім сатылғанын көрдік, бағасы арзан. Өйткені Беларуссия өз аяқ киімін өндіреді.

Минск қаласының «Коморова» базары

Базар-рынок. Қолымдағы теңге үшін көре сала «қазақстандық» деп таныды. Төбесі жабық үш-төрт қабатты үлкен ғимарт ортасында сауда жүргізу алаңы орналасқан, көлемі жарты футбол алаңы. Қабырғаларын жақтай үш-төрт қабатты террассаның бірінде орналасқан «Комунарка» фирмалық дүкенше сатушысы:
-Это у Вас теңге, Вы из Казахстана, -деп сұрап үлгерді.
-А вы знаете его курс?
-Да, хорошие деньги.
Теңгені танып тұр.
Қазақстан туралы не білесің десең бірден беретін жауаптары:
-Қазақстан бай мемлекет.
Базар жайлы сөз бастап аяқсыз қалдырмайын. Базар –базардан ешқандай айырмашылығы жоқ. Базарда мемлекеттік саясат таңбасы кездестірдім: «мемлекеттік баға» деген жазудың астында көкөністерді саудасы жүргізуде.
Тіл білгендікен базар келушілерінің эмоциясы сезіліп-ақ тұрды, мұнда да арзан баға қуғандар болды. «Арзан баға» деп те таласқандарды көрген жоқпын.
Базарды аралаған зейнет жасына жақындаған жұп -ер мен әйел базар бағасын талдап:
-Текке келіппіз, бағасы түкте арзан емес, -деген ой қорытқанына құлағым шалды…
Базары үлкен болғанмен саудагерлердің көбі жергілікті халық -европалықтар.
Бүкіл базарда «жергілікті» бір цығанды көрдім, базардың шеткі кіре берісінде бал ашумен айналысып отыр. Қарным ашып тез арада тамақтану үшін шошқа еті жоқ азық дайындайтын орын іздегенімде сұрастырдым.
-Вон там братья армяне шаурму делают.
Мұсылман армяндықтарды көрген емеспін, дегенмен тағамы халал шығар. Дүңгешектегі сатушыдан:
-Неден жасалды? –деп сұрай, сұрай шаурмасын сатып алдым. Дегенмен шаурмасы ұнады.
Базарда сауда жасағанда төленген салмағынан кем өлшеп қолға береді деп қауіптенудің қажеті жоқ немесе ақша ұсағын қайырғанда дәл қайырады. Одан кейін 100, 200, 500 б. р. дөңгелетсе ренжімеңіз (100 б. р. =1.25 теңге). 500 б. р. бір рет қолданатын пластмасс стаканды ғана сатып аласыз.
Егер саудагер өзі қайтарған ақшаның ұсағын «сатып алушы қайталап санап жатқанын» көрсе, онда оның әрекеті ұнамағанын айтып жеткізеді:
-Қорықпаңыз, ақша ұсағын дәл қайтарамыз, -дейді.
Беларусстар алдап арбаумен күн көрмейді, тек еңбегімен күн көреді дегенді жиі естисіз. Таза еңбекпен өмір сүру беларусстың бір қыры. Халық арасында осындай пікір кең таралған.

Европалық пита

Қаламен танысуын орталық базардан бастап, онда шаурмамен аш қарынды толықтырғанымды баяндағанмын.
Минскте туристік аудан бар. «Троицкие горы» және Немига көшесіндегі «Макдональд»-ті жалғаған көше бойындағы террасса арқылы жүріп өтуге кеңес беремін.
Алғашқы күндері бүкіл қаламен үстірт танысуға тура келді.
Барып көретін не қызық бар, оған қалай жетуге болады деумен өтті.
Көшелер бойын аралап жүріп жазғы шатыры бар кафэге көзім түсті. Кафэ десем, сырахана. Сыра ішілмей жатқан кафэні де көрген емеспін. Сыра молынан ішіледі десем қателеспеймін. Келушілердің көбі сыра ішіп отырады. Кафэ немесе сырахана деп бөліп айта алмайсың, көп жерде кешқұрым сыра ішеді. Айырмашылық тек менюінде ғана.
Ананы-мынаны ажыратқанша қасыма келген официантқа тапсырыс беріп үлгердім:
-Шай, сосын шаймен бірге тамақтануға болатын ыстық тағам, -дедім.
Официант тапсырысты шағын жазба кітапшаға бетіне жазып алып, не әкеліп беретінін түсіндірді,
-Шай, сосын бір порция пита.
Менің «пита» атауымен тағам таныс болмай тұрғанын байқап:
-Шаурма не екенің білесің бе?
Басымды изедім.
-Пита шаурма секілді, шаурмадан жақсы, дәмін татып көріңіз.
Одан кейін ненің етінен жасалған «пита» қалайтынымды сұрады.
Тамақтанып алдым.
Пита дегені дәлме-дәл шаурма. Тек мұндағы шаурманың түр-түрін көбейтіпті. Тауықтың, сиырдың және етсіз -вегетариандық үлгісі.
Мәссаған! «Пита»-ны европалық сатып тұр. Мінекей импортты, жай ғана тауарды емес, адами және мәдинет импорты алмастырып тұр. Ұлтшыл пиғылдан емес, тіпті ұлтшыл болсын дейік жаз айында Өскеменде қаптайтын гастербайтерлерді көріп олардың көбісін ұнатпаймын. Түсінемін оларда адамар, оларда азық тапқысы келеді-ау тек, келсе «таза келіп», «таза кетсе».
Бір апта бойы Минск қаласын аралап, тұрғындарымен әңгімелескеннен ұққаным -Беллоруссияда «гастербайтер» таралмаған. Белорусстардың өздері көрші мемлекеттерде бағалы жұмысшы санатында. Оның себебі де, негізі бар. Біздің гастербайтерлермен салыстыруға да келмейді.
Орта кәсіптік білімді маманның кәсіптік даярлық деңгейі де жоғары, ондай мамандықтарға сұраныс бар. Дәлел ретінде Минсктегі шоғырланған кәсіпорындар тізімін келтірсе болар. Ондай кәсіпорындармен қайдай да мемлекет болмасын мақтан тұтатыны анық. Өнеркәсіп дайын өнім шығарғанға бейімделген.
Негізі әңгіме «пита»-ны европалық дайындап, оны сатуымен айналысқаннан басталғаны сізге белгілі. Қандай ойды жеткізгім келгенін түсінген шығарсыздар.
Питаның түр-түрі және атауы көп шаурма, кебаб, донер. Ең бастысы сыртында нан, іші азық түрлерімен толықтырылған. Пита атауымен араб асханасының тағам түрі де белгілі.

Велотурист

Туристке жүріп-тұру үшін метро және такси қызметі ыңғайлы. Такси бағасы қазақстандағы такси қызметіндей, біреуімізге сәл арзан немесе қымбат. Одан кейін велосипед!
Велосипедпен қозғалу ыңғайлы болу үшін тас жол бойындағы жолаушылар қозғалатын жолақтар екіге бөлінген. Бір жағында жаяу жолаушылар, екінші жағында велосипедшілер жүреді. Туристік орталығында және жаңа аудандарында осындай велосипед жүретін жолақтарды жиі кездестірдім.
Велосипед көмегімен қозғалып демалуға болады, мысалы парк ішінде. Ұлы Отан Соғысына арналған музей артында үлкен парк бар.
Алғашқы күні Камарово рыногының қасында велосипед қоятын тұраққа көңіл аударғанмын. Байқанымда ондай велотұрақтарда қажеттілік баршылық. Қала ішінде түс ауа велосипедпен жүретіндер көбейеді.
Парк және демалыс орындарына аптаның демалыс күндері баруға кеңес беремін. Оның бір себебі –фонтадардың көбісі аптаның демалыс күндері іске қосылып бұрқақтарынан су бүркиді.
Велосипед жалға беріледі. Сондықтан жаяу туристен велотуристке айналу оп-оңай.

Архитектуралық тарих

Өскеменде, Семейде, Риддерде қазан революциясына дейін, 30-шы, 40-шы, Сталиндік, Хрущевтік, 80-ші, 90-шы жылдағы архитектуралық үлгіде салынған ғимараттарды Минскіден табылады.
Ұлы Отан соғысына дейін салынған ғимарттар саны аз. Соғыс шебі қаламен өткен. Ғимараттар қирап, олардың тек қирандылары қалған.
1946 жылдан қала ғимараттары қалыпына келтіріліп немесе қайтадан салынды.
1990-шы, 2000 жылы салынған ғимараттар заманауи: бетоннан қапталған шыны, 20 қабатты. Кейбіреуінің архитектурасы көңіл аударады.
Оның ішінде арнайы салынғандары бірден көзге түседі.
Совет дәуірінен кейінгі тәуелсіз Белоруссия символы, ғимараттағы символы Ұлттық кітапхана. Оның ең үстінен, 80 метр биіктіктен бас қаланың шолып қарауға мүмкіндік бар.
Кітапхананың фойесіндегі шағын сувенирлік дүңгешікте қала картасы сатылады.
Қала тұрғындарға арналған жаңа үйлер жеке-жеке комплекстер құрайды. Жеке бір түсте, мұнара тәрізді, қырларында тік емес дөңес болса, кейбіреуі кең проспектке киілген тәжі тәрізді көшемен қиылысқан жерінде орналасқан.
Жаға архитектурасы Совет үкіметінің тұсынан қалған «архитектурадан» алшақтаған.

Кеш, түн

Түннің тастай қараңғы немесе күндізгідей жарық болуы географиялық орналасуына байланысты. Минск қаласының маусым айының түні тастай қараңғы емес, өте сейілген сәуле түсіп тұрғандай, релельефті ажыратады.
Түн бетінде сырахана, кафэ, барлар, ресторандары жұмыс істейді көбісі сағат 23-00 жұмыстарын тоқтатады. Туристік ауданда ас пен қатар көңіл көтеретін орындарда ресторан, кафэлерде кешті өткізсеңіз шынайы әуенді, кейде әуенге жандауысты ән қосылып айтылғанын естисіз. Әр көңіл көтеретін орынның ерекшелігіне сай өзінің музыкалық программасы орындалады.
Таң бетіне дейін қызметін жалғастыратын ресторан, бар және казино баршылық. Маңында әлемнің түп-түбінен келген қонақтар кездеседі.
Автокөлік қозғалысы бәсеңдейді. Жолда байкерлер байқалады.
Меніңше мұндай көрініс үлкен мегаполистерге ортақ.
Қарпайым аудандарда кешқұрым тыныш. Ондай аудандарда қымбат дүкендер жоқ. Ойын-сауық орындары аз және ғимараттары көп қабатты тұрғын үй болғандықтан жарықпен аз көркемделеді.

Жолда қозғалу ережесін бұзсаңыз

Қызыл шамға тоқтамай жаяу жүріп өтсеңіз қанша айыппұл (штраф) төлейсіз?
Штрафтар соммасы базалық мөлшермен анықтайды. Штраф мөлшері 1-3 базалық көрсеткішке дейін (б. к.). Әр жылға базалық мөлшер әр қалай, 2015 жылдың 1 қаңтарында 1 базалық мөлшер =180000 белорусь рубіліне (жуықтап алғанда 2250теңге).
Егер алкоголь немесе наша әсерімен бұзаңыз 3-5 б. к. Белорусияда жол ережесін жиі бұзған жолаушыларды немесе автокөлік жүргізушілерін байқамадым.
Автокөлік жүргізужілері клаксоннан дыбыс шығару асықпайды. Бір-бірін асықтырмайды. Әрине мұнда да шыдамсыз, асығыс жүргендер баршылық. Сабырлы болуға бас қаланың жол қозғалысының ұйымдасуының ерекшелігі өз септігін тигізеді.
Қала орталығымен метро жүргендіктен жолаушыларға арналған жер астынан өтетін орындар көп.
Қиылыстан өткенде автокөліктерге орын алмастыруға тиым салынған. Клаксоннан қанша дыбыс шығарсаң да ешкім жол бермейді.
Қозғалысы реттелмейтін жолдан жаяу жүргіншілерге арналған жерден өткенде автокөлік тоқтайды, тоқтап қалдым деп клаксон басып асықтырғанды естіген емеспін.

Белорусь тілі

Белоруссияда екі тіл мемлекет мәртебесінде. Белорусс және орыс тілі. Белоруссша тек өз-ара сөйлеседі. Сөздің басы белоруссша соңы орыс тілімен аяқталады. Бірақ тіл білмегенді белорусс емес демейді. Европалықтар қаны және мәдинеті араласқан. Дегенмен халықтың 70% өзін белорусс ұлтына жатқызған.
Белорусс орыстан өзін ажыратады. Қазақ қырғыздан тілдерімен ажыратса, белорусс өзін орыстан ұстанымдарымен ажыратады. Беллорусстар өздерін сабырлы халық санайды.

Тілінде кейбір сөздер біздің құлаққа таныс орысша почта, қазақша және белоруссша пошта. Әйел есімін алсақ орысша Ольга, белоруссша Вольга.
Ұлттық кітапханада болғанымда Вольга есімді экскурссия жүргізушіден -беллорусс алфавитінде неше әріп бар дегенімде жауап бермеді. Ұялту үшін сұрақты қойылмаған еді. Сол мезетте кітап каталогтарына көзім түскен болатын. Кітапханада араб графикасы бар кітаптарды байқап қалғанмын. Беллорусстар араб графикасымен жазған кездер де болыпты. Ол жайлы өз бетімен интернеттен оқыдым. Кітапханада жүргізілген экскурссияның өз мақсаты және мазмұны бары анық.
Кімде болсын жаманын жасырып жақсысын көрсетеді. Жақсы қонақта тек жақсыны еске сақтайды.
Белоруссияда жүріп халықты біріктіретін тілден гөрі ұлттың ынтамығының орны жоғары тұрғаны сезілді.

Мәдениет — адамдық әрекеттің белгілі бір саласының жетілу деңгейі (сөйлеу мәдениеті, еңбек мәдениеті, құқық мәдениеті деп, солай ойлаймын. Негізі, баршамыз орты сыныпта мәдениет туралы өзіндік ой қалыптастырған, саналы азаматтармыз.
Бәрімізге аян, мәдениет пен қоғам ажырамас бөлік. Екеуін ешқашан бөліп қарастыруға болмайды.
Себебі, мәдениеттің қоғамда атқаратын қызметтерін талқылауға салсақ. Алдымен қоғам және мәдениет ұғымдарында қаншама ұқсастық, үндестік болғанымен, олардың арасындағы мағыналық, айырмашылықты естен шығармаған жөн. Қоғам — әлемнің бір бөлігі, белгілі бір мақсаттарды іске асыру жолында әрекет етіп жатқан субъектілердің (тұлғалардың, топтардың, этностардың, мемлекеттердің) байланыс нысандары. Яғни, қоғам үғымындағы негізгі мәселе — адам және оның ұйымдасу нысандары, бұл ретте қоғамды зерттейтін басты ілімді әлеуметтану деп атайды. Ал мәдениет осы тұрғыдағы қоғамның белгілі бір қасиеті, көрінісі, сипаты мазмұнында қолданылады. Осыған дейін қарастырылған ұғымдарды негізге алып, қоғамдағы мәдениеттің төмендегідей қызметтерін айқындау мүмкіндігі бар: Адамды калыптастыру қызметі. Бұл — мәдениеттің қоғамдағы басқа қызметтерін бойына жинақтайтын және оның негізгі мазмұнымен тікелей байланысты нышан. Егер біз адамды әлде құдай, әлде табиғат, әлде еңбек жаратты деген пікірталастардан сәл көтерілсек, адам мәдениетті, ал мәдениет адамды қалыптастырғанына көзіміз жетеді. «Жеке адам өзі өмір сүріп жатқан қоғамның туындысы, төл перзенті»
Ия, елімізде мәдение орындар баршылық.Неше түрлі шаралар ұйымдастырылады.
Бірақ, бәз бірнеше қалаларда театр секілді мәдниет орындары аздау етеді. Неғұрлым көп болса, адамның ой өрісінің дамуына әкеледі. Сондай — ақ, тек отандық емес және шетелдік мәдениеттен хабардар болады.
Ойымды жалғастыра, мынаны қоссам деймін. Мәдениет тек мәдени орынмен шектелмейді. Сонымен қатар, рухани материаолдық мәдени мұрамыз бар. Соның ішінде, ең маңыздылары: дін және тіл, өнер, салт -дәстүр, әдет -ғұрып және білім. Өнерді талқыласақ, қаншама бұлбұлдай сайраған, құдіретті, әсем әуезді әндерімен табындарған аңыз әншілеріміз баршылық. Мысалы, ' Король вальсі ' атанған Шәмші Қалдаяқовтың жақында Атырау қаласында жаңадан ашылған Неке сарайында НЗМ ұйымдастырылуымен, сол тұлғаның еңбектерін еске алу мақсатында үлкен кеш өткізген. Бұл барша оқушыға пайда болды. Қалай дегемен, мықты композитордің өмірімен танысты.
Бұл шараны алғаш болып, Назарбаев зияткерлік мектебі бастады. Болашақта, сол шара жалғасын табады деген ойдамын.


Ел басының сайланған күніне орай, Атырау қаласындағы Назарбаев Зияткерлік мектебі Рахымжан Отарбаевтың " Нұржауған ғұмыр" атты шығармасына көрініс қойды. Өте әсерлі болды.
Оқушылар ролдерді сомдау барысында, рухани байлыққа малынды.
Бұның барлығын жазу барысында айтқым келгені: Мәдиниет — бұл әр елді өзгеше етіп отыратын қару. Қаншама ғасыр өтіп, талай ақиық жырауларымыз және ақындарымыз жоқ болса да, олардың еңбектері әркез санамызда. Міне, осыны да мәдениетке жатқызуға болады. Себебі, бұл кейінгі ұрпаққа табысталып отырады.
Айта кеткен жөн, мәдинетіміздегі ең қымбат байлық «Абай жолы » роман -эпопеясы, өйткені әлемдік деңгейде шығып отырған бестселлер. Міне, осы айтылған жайтта мәдиниет.
Қанша дәуір өткенмен, бұндай байлығымыз қор болмасы анық.

— Оп! Т! Байы-Мәйіт! — деді ғой, тарақан Миша ашуланып.
— Иә, не боп қалды? — деді ғой, тарақан Талғатыш таңданып, таңдайы кеуіп, таңғажайып түсінен шошып оянып.
— Өй, мына сөкілер жиналып қалыпты залға. Тыныштығымыздың шырқын шырқ қылатын болды ғой.

Тарақан Миша мен Талғатыш еден жалаған күйі залға жетті. Залда «он алты жастағылар» толып, бықсып отыр екен. Бір кезде қоңырау қағылайын деп еді, ондай зат жоқ қой. Есік те қағылған жоқ. Төртінші қабат қой. Есік те ашық. Бұрыннан ашық. Тағы бір екі-үш қыз кірді үйге. Кіре берген кезде бұл қыздар дәліздегі жыртық-мыртық әбөйларды көрген де шығар. Тарақандардың жилкомплексі бар төлетте. «Нәжіс карпарейшін» жыртық ақсионерлік ұйымының меншігіндегі зәулім үйлер ғой. Сол тарақандар ғылыммен айналысып жатыр. Дәліздегі әбөйларды да жыртып әкеткен солар ғой. Том-том кітаптар шығарып жатыр кәсіпкерлері.

Бұл — Рәпшәннің үйі ғой. Өзбешкі емес. Қазақтың қара сопақ баласы ғой. Алматыда бір көліжде оқып жатыр. Жексенбі күні Алматыға жол жүретін болғасын осы сенбіде кешкі уақытта мини-бешір жасап жатқан түрі ғой. Рәпшән өзі аты шыққан жігіттердің жартысы. «Пәдиез қайраткері» атағы да "құр бекер емес" емес. Қап-қара болса да, мықырдың қыздары келді ғой үйіне. Ағасы «Ауған» арғы бөлмеде жатқан шығар демалып, болмаса көшеде дала кезіп жүрген де шығар. Інісі Ринат пен тағы бір ойнап жүріп туып алудан дүниеге келген екі жүгермек бар. Есімдерін қой знает. Тәтесі Айнаның тірі екенін білмеймін. Әйтеуір, пәдиезде аты аталады да жүреді. Шешесі үйінде болған шығар бас-көз-құлақ-аяқ боп.

Не керек, көп созылып кетті ғой. Сонымен бешір болып жатыр. Бұл үй ғой, Алматыдағы Абылай хандағы кілті бар қаталары дейсің бе?! Рәпшәннің шешесінің көзінше… Олай бұл жолы болмайды ғой, ойбай! Алматыда болса үш сәрі. Жастардың бір(әз(і)ғандары) зінә жасайды ғой ауылдағы қазыққа байланған есектер секілді. Бұлар әншейін тамақты опырып отырып, осырып отырып, өтірік әңгімелерден жіберіп, түрсиіне жіберіп, сілекейлері ағып, соңында би билеп… Міне, осы би билеп жатқан тұста көхнәдан тарақан Миша мен Талғатыш «бірәттарын» жинап келеді ғой ше…

Кейбір бірәттарын Рәпшәннің бірәттары езіп жатты. Бірақ Миша мен Талғатыш өпітті, істәжді тарақандар ғой. Пінсиәда жүр дейді «Боқшылар» піртиәсінің қырттияшылары. — Қарындас, сізбен билеуге рұқсат па? — деп, жынтілмендік жасайды тарақан Миша өзінше. Енді орыстың тарақаны ғой. Үшінші қабатта мент Вадим тұрады ғой. Тарақан Миша кезінде сол жақта қірөшепкі үйлерде тұрды ғой. Жағдайы жақсарып, «Нәжістен» үй алды. Көлік мінді. Арнайы көлік қоятын орындары да бар үй жақтарында. Жә, ләп-ләп! Сөйтіп, Айкамен ба, Микамен ба, билей бастады. Тарақанның есінде жоқ. Бидегі қыздардың бәрі бірдей көрінді ғой. Бірдей болмай ше, саны жалтырап тұрса, иығы, көкірегі ашық болса, шашы жалбыраған болса, өлтіріп боянып, тірілтіп сыланып алған болса… деп кете береді, негізі. Бірдей боп көрінген.

Рәпшән барып «біздің үйдің тарақандарымен қалайша билеп жүрсіңдер» деп сұрағандай болды миы арқылы, кинодағыдай ше… Қыздар да мәз боп билей берді Миша мен Талғатыш тарақандармен. Кеш бітуге тақап қалған кезде екі тарақан қалған қалдық тамақтың бәрін үйлеріне әкетті. Сөйтсе, екеуі міссионер екен. Миша да мұрт бар, Талғатыш тағып алған екен. Қабырғаның бәрі боқ-боқ. Аяқтарының іздері ғой. Қыздар он-оннан қайтты. Бәсе, пәдиез пістес сасып тұр сыраға. Аюдың суреті салынған сыралардың қаушақтары жатыр сасып. Әй, қыздарға бәрібір екен болғаны да. Темекінің бішөктері де көп екен. Нас на қой ғой, лас! Қыздар тарақандармен сүйіскен бе, пәдиездің бәрі нәжіске айналды. По қой екен ғой «он алты жастағыларға». Лижбі билейтін жер, опыратын тамақ, осыратын кеңістік, аз(дап)ғ(р)ы(қт)нд(айтын) әдет пен әрекет болса болғаны, жетікілікті… Әй, Рәпшәннің тарақандары-ай!..

Кеше, яғни 26 мамыр күні, Kinostan.kz сайтының админі Ернар-Патиктің туылған күні болды. Осыдан біраз күн бұрын туған күнін ерекше стильде, яғни кино стилінде өткіземін деп, киносүйер қауымды шақырған болатын. Кешке келгісі келетін адамға талап: киноға байланысты бір элементпен келу болатын.

Түс деуге де қолым бармай тұр, еске алу — десем, шындықтың ранчосына жақынырақ болар. Очм, ұйықтап жатып, ертедегі бір кадрды айна-қатесіз қайталап көрдім дә*.
Очм, көршім Сержан ата таң ата ауласындағы сәкіде ұйықтап жатқан үлкен жанұясының апшысын қуырвататын:
— О, мәжігүндер**, кещелер***, жатыпішер ептібайымайдтар, тал түс болды ғой, алты болд

Атырау облысында жүргенде түсірген суреттерім.
Ол жақта да жер жүзіндегідей таң атады, күн ұясына батады. Бір ерекшелігі таңның атқаны мен батқанын ешбір кедергісіз тамашалауға болады. Аспан өте жақын болып көрінеді екен.

Мен шамамен жұманы былай өткіземін. Көпшілігіңнің жұма күнгі тірліктерің де осылай болатын шығар. Соны өзімше жеткізген түрім ғо. Демалыс күндерің сәтті өтсін:

Кеше кеште үйде бір киноны іздеп отырып, «Служебный роман» дискісіне көзім түсті. Тағы да көргім келіп кетті. Оны байқаған кемпірім де: «Шай қояйын ба?» деді. Әдетте, екеуміз осындай отбасыға арналған киноларды ноутбукпен жерге жатып, жерге журнал төсеп, үстіне бір бокал шай мен тәттілер қойып, рахаттанып қарайтынбыз. Қазір де сондай «романтикалық» жатыстың болатынын болжап сұраған түрі.
Әр көрген сайын бірінші рет көргендей сезім береді бұндай кинолар. Шаттана күліп, әртістермен бірге ойнап жүргендей немесе керісінше экран ішіндегі адамдар қасыңда жүргендей реал күй кешесің.
Осындай кештер күндізгі қауырт тірліктен кейін кәдімгідей демалыс сыйлайды. Тынығып, өмірге құштарлығың қайта оянып, онымен қоса кемпіріңе сезімдерің қайтадан ашылып, бір рақат көңіл-күймен ұйықтайсың. Таңертеңгі ит тірлік пен жұмыстағы тігілістер есіңнен шығып кетеді. Күчт.

Демалысқа жоспарлаған істерім шала орындалды: әтір алдым, көрпеге мата алдым, левый жұмысты уақытында тапсырдым.