Алаяқтық синдромынан құтылудың 7 әдісі

Жоғары біліміңіз бар, жұмыс тәжірибеңіз де жақсы. Бірақ сізді мазалайтын кей ойлар бар. Өйткені бүгінге дейінгі жетістіктеріңізді бір сәттіліктің арқасында, сәйкестік нәтижесінде немесе басқа бір себепші арқылы болды деп ойлайсыз, кей нәрселерді тым оңай көріп, жұртты алдаған сияқты сезімде боласыз, бір күні жұрт біліп қалып, бетпердеңіз шешіледі деп ойлайсыз. Бұның аты — Алаяқтық синдромы.

Алаяқтық синдромы деген не?

Алдымен мына сұрақтарға жауап беріп көріңіз:

  • Жетістігіңіз сәттілік, дұрыс жер, уақыт немесе бір қателіктің арқасында болды деп ойлайсыз;
  • «Мен істей алсам, басқалар да істей алады» деп ойлайсыз;
  • Жұмысыңыздағы кішкентай кемшіліктерді қатты уайымдайсыз;
  • Кішігірім сынның өзін тікелей сіздің кемшілігіңіз ретінде қатты қабылдайсыз;
  • Тағы бір жетістікке, табысқа жеткен кезде, тағы да басқаларды алдағандай сезімде боласыз;
  • Бір күні басқалар сіздің жұртты алдап жүргеніңізді, негізінде соншама қиын жұмыс емес екенін түсініп қалады деп қорқасыз.

Алаяқтық синдромының бір қызық жері — сіз табысты адамсыз. Тек мұны қабылдай алмайсыз. Резюмеңізді қарап тым артық жазғандай көресіз, болмашы нәрселер жазғандай боласыз. Жұрт жақсылығыңызды айтып мақтаса, тым артық артқандай болады.

Бұл синдромның себеп-салдарын анықтап, құтылу жолдарын іздеп көрейік.

Неге бұлай?

Әлемдегі мәселелердің негізі — ақымақтар мен фанаттар өздеріне қатты сенімді, ал ақылдылар күман толы.
Бертран Рассел, ағылшын философы

Психологтардың айтуынша бұның бір себебі: Даннинг — Крюгер эффекті. Яғни ақымақтау адамдардың өз деңгейлерін шынайы бағамдаулары үшін тәжірибелері және біліктілігі жетіспейді. Сондықтан да олар өздерінің кереметтіктеріне аса сенімді, тіпті негізінде олай болмаса да. Ал тәжірибелі адамдар бұрынғы қателерін, кемшіліктерін білгендіктен, сараптай алу қабілеттері болғандықтан өздерінің мүмкіндіктерін төмен бағалайды, тіпті өздерінікі дұрыс болса да. Бәлкім осының салдарынан болар, төмен деңгейдегі немесе интеллекті төмендер жақсы жерде қызмет етеді де, ақылдылар оларға қызыға қарайды?

Жыныстық тұрғыдан қарайтын болсақ, синдром әйелдерде көбірек кезігеді екен. Мұның бір себебі — әйелдің өзін еркектен төмен көруі болуы әбден мүмкін. Бірақ соңғы зерттеулерге қарағанда, табысты еркектерде де бұл синдром байқалады. Өнер адамдарында, ғалымдарда, шығармашылық адамдарында жиі байқалатын құбылыс. Мысалы, Эйнштейн өзін алаяқ сезінген, «неге адамдар мені соншама қатты бағалайды, пәлендей қиын ештеңе ойлап тапқаным жоқ қой» деп.

Отбасы факторы да маңызды. Кішкентайынан ең мықты нәтиже көрсету талап етілген отбасының балалары есейген кезде өз жетістіктеріне сенбейді-мыс. Олардың ойынша біреудің көмегі, жақындардың қолдауы немесе сәтті оқиғаның арқасында болған нәрсе деп қабылдайды. Сондай-ақ кішкентайынан көп сыналатын балаларда да болады. Өскен кезде әр ісінің сыналуынан қорқатын болады.

Қалай жеңуге болады?

1. Мәселені түсініңіз
Алдымен сізде осындай мәселе бар екеніне көз жеткізіңіз. Алаяқтық синдромы байқалатын адамдармен сөйлесіңіз. Пікірталасыңыз. Қолдаңыз бір біріңізді.

2. Сараптама жасаңыз
Жетістік, табыстарыңызды саралап шығыңыз. Шынымен кездейсоқтық немесе сәттілік пе, әлде шынымен өзіңіз қол жеткіздіңіз бе? Ой елегінен өткізіңіз. Батыл болыңыз. Өзіңізге сеніңіз. Өз бағаңызды біліңіз.

3. Кәсібилігіңізді тексеріңіз
Өзіңізден тәжірибелі адамдармен салыстырудың қажеті жоқ. Жас мамандармен, жаңа түлектермен жұмыс істеңіз. Нені жақсы істей алатыныңызды, тәжірибеңізді байқай аласыз.

4. Перфекционист болмаңыз
Әр нәрсенің ең кереметін жасауға тырыспаңыз. Ең мықтысы сіз болу керек деген нәрсе жоқ.

5. Жетістікке қуаныңыз
Болмашы нәрсе, кішкентай жетістік демей әр табысыңызға қуаныңыз. Оны иемденіңіз. Атап өтіңіз. «Жуу» дәстүрін ұстаныңыз. Бұл маңызды!

6. Өзіңізді дамытыңыз
Біліктілігіңізді арттыратын дәрістер алыңыз. Өз салаңыз бойынша білім іздеңіз. Бір нәтижеге жету үшін емес, өзіңізді дамытуға тырысыңыз.

7. Бетпердеңізді шешіңіз
Алаяқ болмаңыз. Маскаңызды шешіп тастаңыз. Жалғыз сіз ғана мұндай емес екеніңізді біліңіз. Батыл әрекеттер қылыңыз.

Баланың табысқа жетуіне кедергі келтіретін ата-ана тәрбиесіндегі 7 қателік

Көшбасшы болудың қыр-сырын меңгерген, көптеген психологиялық кітаптардың авторы Тим Элмор көптеген зерттеулер жүргізіп, ата-аналар балаларының өз-өзіне сенімсіз болып өсуіне итермелейтін және өмірде жетістікке жетуін тежейтін қандай кері тәрбие беріп жүргенін анықтаған екен.
Блог - BilimAll: Баланың табысқа жетуіне кедергі келтіретін ата-ана тәрбиесіндегі 7 қателік
1. Біз балаларға тәуекелге баруға мүмкіндік бермейміз

Біз қоршаған орта қауіпке толы заманда өмір сүреміз. Балаларымыздың әр қадамына алаңдап, олардан көз жазып қаламыз деп қорқып, оларды барынша әлпештеуге тырысамыз. Еуропалық психологтар анықтаған екен: егер балалар далада ойнамаса, егер олар бірде-бір рет тізесін жарып алмаса, онда есейгенде түрлі фобияларға жиі шалдығады.

Бала құлаудың қалыпты жағдай екенін ұғыну үшін ол бірнеше рет құлауы керек. Балаларының тәуекелге бару мүмкіндігінен айыра отырып, ата-аналар олардың бойында тәкаппарлық, мақтаншақтық пен өзін-өзі бағаламаушылық қасиеттерін тудырады.

2. Тез арада көмекке асығамыз

Бүгінгі заманның жастары 30 жыл бұрын өмір сүрген балалардың бойындағы кейбір қасиеттерге ие емес. Біз тез арада көмекке асығып, баланы қамқорлығымызға алу арқылы оған өз бетінше қиындықты жеңуге мүмкіндік бермейміз.

Ерте ме, кеш пе балалар оларды әрдайым біреу құтқаратынына сеніп алады: «Егер мен қателесіп кетсем немесе мақсатыма жетпесем, ата-анам мәселені тез арада шешіп береді» деп ойлайды олар. Алайда шын мәнінде ересектердің қарым-қатынас құру әлемі өзгеше. Балаларыңыз ересек өмірге дайын болмай шығуы мүмкін.

3. Біз оларды марапаттауға дайын тұрамыз

Өзіңді асыра бағалау процесі балаларды жаппай туу заманында басталды, ал 1980 жылдан бастап мектептерге де жетті. «Әр қатысушы кубок алады» деген ереже баланың өзін ерекше сезінуіне мүмкіндік береді. Бірақ заманауи психологтардың зерттеулері мұндай марапаттау әдісі күтпеген зардаптарға ұшыратуы мүмкін. Біршама уақыттан кейін бала, онымен тамсанатын тек ата-анасы екенін байқайды. Басқалар оны ерекше деп тіпті санамайды. Сонда бала ата-анасының әділдігіне күмәндана бастайды. Ол мақтау естігенімен, шын мәнінде оған күмәнмен қарайды.

Уақыт өте келе мұндай бала ыңғайсыз шынайылықты тудырмас үшін өтірік істеуді, айтуды асыра сілтеуді бастайды. Өйткені ол қиындықтармен бетпе-бет келуге бейім емес.

4. Өзімізді кінәлі сезінгендіктен еркелетеміз

Балаңыз сізді минут сайын жақсы көруге міндетті емес. Оған өмірде көптеген жағымсыз жайттарды еңсеруге тура келеді, ал бұған оның еркелігі кедергі келтіруі мүмкін. Сондықтан олар өз қалаулары мен қажеттіліктері үшін күресуді үйренуі үшін балаларға «жоқ» және «қазір емес» деп айтып отырыңыз. Егер отбасында бірнеше бала болса, ата-аналар бір баланы марапаттап, екіншісіне назар аудармау дұрыс емес деп санайды. Алайда бәрін әрдайым марапаттап отыру қиынға соғады. Бала табысқа өз күшімен және игі істерімен жетуі керек екенін түсінсін.

Балаларды саяхатқа немесе сауда орталықтарына апарып, демалдыру алдында жақсылап ойланыңыз. Егер қарым-қатынастарыңыз материалдық ынталандыруға негізделсе, балалар ішкі игілікті, шартсыз махаббатты сезінбейді.

5. Жас кезімізде жасаған қателіктерімізбен бөліспейміз

Кез келген жасөспірім бір мезетте еркіндікті аңсап, ересектерше өмір сүруге талпынады. Ал ата-анасы оған мұндай мүмкіндікті беруі керек. Бірақ бұл балаға күмәнді заттар мен жағдайларға қатысты бағыт-бағдар көрсетіп, көмектеспеу дегенді білдірмейді. Балаларыңызға олардың жасында жасаған қателіктеріңіз жайлы айтып беріңіз, бірақ шылым шегу, ішімдік пен есірткі жайлы артық насихаттан аулақ болыңыз.
Балалар жағымсыз жайттармен кездесуге дайын болуы керек және өз шешімдеріне жауап беруді үйренуі керек.

Осыған ұқсас жағдайларға ұшырағанда қандай сезімде болған едіңіз, мұндайға не үшін бардыңыз және қандай сабақ алғаныңыз жайлы айтып беріңіз.

6. Интеллект пен дарындылықты ересектікпен шатастырамыз

Кей жағдайда интеллект баланың есейгендігінің белгісі деп қабылданып жатады, осылайша нәтижесінде ата-ана ақылды баласының шынайы әлемге дайындығына күмән келтірмейді. Бірақ олай емес. Кейбір кәсіби спортшылар мен Голливудтың жарқын жұлдыздары зор дарынға ие болса да, көпшілік дау-жанжалға түсіп қалып жатады. Балаңыз бар жағынан дарынды деп ойламаңыз.

Балаға нақты еркіндікті беруге болатын және өз-өзіне жауап беруге дайын болатын сиқырлы «алтын уақыт» жоқ.

Бірақ бір жақсы ереже бар – сол жастағы басқа да балаларды бақылау. Егер балаңыздың құрдастары оған қарағанда дербес екенін байқасаңыз, онда бәлкім балаңызды құрсауда ұстап отырған сіз боларсыз?

7. Баламызға үйрететін заттарды өзіміз жасамаймыз

Ата-ана ретінде баламызға тілейтін өмірді өзіміз ұстануымыз керек. Дәл қазір біз – отбасымыздың басшысымыз, сондықтан қоршаған ортада шынайы болуымыз керек. Іс-әрекеттерімізге абай болайық, тіпті ең ұсақ нәрселерге де мән берген жөн, өйткені сізді балаларыңыз бақылап жүр.

Егер сіз ережелерді ұстанбайтын болсаңыз, онда балаларыңыз да оны ұстанбайды. Балаларыңызға бар ынтаңмен біреуге көмектесу деген қандай екенін көрсетіңіз. Адамдар мен ортаңызды жақсарта түсіңіз, сонда балаларыңыз да сізден үлгі алатын болады.

Оқуға кеңес береміз:

Бала тәрбиесі бесіктен

Ертегі айту

Дереккөз: bilim-all.kz
Әрі қарай

Робин Шарманың өмірге үйрететін сабақтары. 1-бөлім.

Сана мен сезім: Робин Шарманың өмірге үйрететін сабақтары. 1-бөлім.

1.Аз ұйықтаңыз. Бұл қасиет Сіздің өміріңізді өнімді етеді. Қалыпты денсаулық жағдайында адамға 6 сағаттық ұйқы жеткілікті. 21 күннің ішінде ерте тұруға тырысып көрсеңіз, ол әдетіңізге айналады. Есте сақтаңыз: ұйқының ұзақтығы емес, сапасы маңызды. Және өзіңізге елестетіп көріңіз, Сізде қажетті шаруалармен айналысуыңыз үшін артық 30 сағат пайда болады.

2.Күнде таңертеңгі 1 сағатты өз-өзіңізді жетілдіруге арнаңыз. Күніңізді жоспарлаңыз, мотивациялық кітаптар мен адамды шабыттандыратын ойларды оқыңыз.Осы тыныш уақытты қарбаласқан күн үшін өзіңізге күш-қуат жинауға қолданыңыз.Аптасына бір рет таң атқанын тамашалаңыз, табиғат аясында серуендеңіз. Күннің жақсы бастамасы – өз-өзіңізді жаңартудың ең жақсы тәсілі.

3.Ұсақ-түйек нәрселердің маңызды шаруаларға кедергі жасауына жол бермеңіз. Өзіңізге сұрақ қойыңыз: «Өз уақытым мен күш-қуатымды пайдалы нәрсеге жұмсап жатырмын ба?». Уақытты басқару – өмірді басқару. Сол себепті, уақытыңызға үлкен қамқорлықпен қараңыз.

4.Өміріңіздің дұрыс жақтарына бағытталу үшін «резеңке таспа» әдісін қолданыңыз. Резеңке таспаны білегіңізге тағып алыңыз. Басыңызға теріс, пессимистік бағыттағы ойлар келген сайын, резеңке таспаны созып тұрып, қайта жіберіп қалыңыз. Сонда сіздің миыңыз теріс ойлар мен қолдағы ауырсынуды байланыстырады. Пессимистік ойлар ауырумен байланысқандықтан, тек қана жақсы ойлауға әдеттенесіз.

5.Әрқашан телефон қоңырауларына ынталы, құлшынысты дауыспен жауап беріңіз және хабарласушы адамға сыйластық білдіріңіз. Сөйлесу мәнерін қалыптастыру – өте маңызды іс. Хабарласушы адамға өзіңіздің абыройыңыз бен дәрежеңізді сездіру үшін тұрып сөйлесіңіз. Ол сіздің даусыңызға сенімділік береді.

6.Күн ұзағына әрқайсысымыздың басымызға неше түрлі идеялар келетіні мәлім. Қай жерде жүрсеңізде, сол идеяларды бір жерге түртіп қойыңыз. Содан соң сол идеяларды күнбе-күн қарап, ары қарай жетілдіріңіз. Оливер Уэнделл Холмс айтқандай «Бір идеяға үлкейген адам миы, бұрыңғы көлеміне қайта оралмайды екен».

7.Жексенбілік күнді өзіңізге арнаңыз және бұл әдетті қатаң түрде сақтаңыз. Бұл уақытта келесі аптаңызды жоспарлауға, алда болатын кездесулер мен маңызды істерді ойластыруға, жаңа материалдарды игеруге, пайдалы кітаптар оқуға арнаңыз. Жақсы музыка тыңдап, жәй ғана өзіңізді еркін ұстап, тынығыңыз.Бұл әдет Сіздің келесі аптада зейінді, мотивациялы болып, өнімді жұмыс жасауыңызға әсер етеді.

8.Әрдайым есіңізде сақтаңыз: сіздің өміріңіздің сапалылығы – сіздің қарым-қатынасыңыздың сапалылығы. Өміріңіз сіздің басқалармен, ең бастысы, өз-өзіңізбен қарым-қатынасыңыздың айнасы.Не нәрсеге зейін қойсаңыз, сол нәрсеге қолыңыз жетеді. Егер ақ ниетпен жақсы істер ойласаңыз – жақсылыққа тап болсыз. Бұл табиғаттың негізгі заңы.

9.Нәтижеге емес, мақсатқа зейін қойыңыз. Әрбір істі пайдалылығы үшін емес, Сізге соны жасау ұнағандықтан істеңіз. Ақша немесе өзіңізді мойындату үшін емес! Егер жұмысыңызды жақсы көрсеңіз, олардың барлығы өз-өзінен келеді. Әлем сол жүйеде жұмыс жасайды.

10.Әр таң сайын айнаның алдында 5 минут күліңіз. Атақты Стив Мартин солай жасайды екен. Күлкі ағзамыздағы көптеген пайдалы элементтерді іске қосады. Және де күлкі ағзамыздың тепе-теңдігін сақтап, үйлесімділікте ұстайды. Күлкітерапиясы тұрақты түрде көптеген ауруларды емдеуде қолданылады және өмірлік мәселелердің керемет шипасы болып табылады. 4 жасар бала орта есеппен күніне 500 рет күледі, ал үлкендер әрең дегенде 15 рет күледі екен. «Күлу» әдетін қалыптастырыңыз, сонда өміріңіз де жанданады.
Әрі қарай

Қолданушы жетістіктері және марапаттары

Блог - asaubota: Қолданушы жетістіктері және марапаттары

Сайтымызға жаңа функция қосылды. Қолданушылардың КерекИнфодағы белсенділіктеріне қарай профильдеріне медальдар қосылады. Медальдардың төртеуі автоматты түрде (пікір саны, пост саны, күш және рейтингі бойынша) қосылады. Басқа медальдар жекелей жетістіктері үшін беріледі.

Әзірше мына медальдар қосылды:

— Құрмет белгісі (қолданушы күші/тәжірибесі 500-ден асқандарға)
— Керекинфо жұлдызы (рейтингі 500-ден асқандарға)
— Жазбагер (тақырып саны 200-ден асқандарға)
— Майталман пікірші (пікір саны 1500-ден асқандарға)

Жекелей медальдар:

— Руханият
— Спортшы
— Романтик
— Сексолог
— Ғалым
— Аспаз
— Фотограф
— Тіл маманы
— ІТ-шник

(мұндай медальдар жазған тақырып түрлерінің жиілігіне байланысты беріледі)

Функция әлі шикілеу. Сіздердің ұсыныс және пікірлеріңізді күтемін. Кімге қандай медальдар берілгенін қалайсыз? Басқа қандай медальдар қосылсын?
Әрі қарай