«Махаббат, қызық мол жылдар» романы қазақ оқырмандарының ішіндегі ғашық бола білген әрбір жүрек иесінің жастығының астына қойып, сүйіп оқитын кітабы бола білді. Ондағы кейіпкерлер, олар арасындағы кіршіксіз сүйіспеншілік, махаббат оқиғалары талай оқырманның көзіне жас алдырғаны белгілі. Шығармадағы Ербол мен Меңтай өмірде болғанымен, жазушының мұншама ғашықтықты қолдан жасап, құйып шыққан тұлғалары. Шын мәнінде Ерболдың (Әзілхан Нұршайықов) Меңтайға (Нұрғалима) деген сүйіспеншілігі, шексіз құрметі бөлек әңгіме. Ал негізінде бұл романдағы Меңтай образын сомдауда аяулы жары Халиманың болмысы әсер еткендігін жазушы сұхбаттарында да айтады. Енді осы қос ғашық жайлы әңгіме өрбіткенді жөн көрдік. Ғашықтардың танысуы әуелде былай басталыпты: Әзілхан Нұршайықовтың өз әңгімесінде ең алғаш рет 1936 жылы он төрт жасында Орынкеш есімді қызға ғашық болғаны жайлы айтылады. «Үш жыл ішінде Орынкешке 100 хат жазыппын» дейді тағы бір әңгімесіне. 1939 жылдың соңына дейін ғашықтық сезімі үзілмеген бала ғашықтардың соңғы әңгімесі Әзілханның Халимамен танысуына мұрындық болады.
Әзілхан Нұршайықов: — Қыркүйек айында оқу басталды. 5 қыркүйек күні қызымды іздеп, ол оқитын мектептің жатақханасына барсам, есіктің алдында отыратын кемпір: «Бұл араға келуге болмайды, аулақ кет», — деп ішке кіргізбейді. Не істерімді білмей тұрғанымда, мектеп жақтан шашы қиылған, аяғына детдомский бәтіңке киген бір аппақ қыз келіп қалды. Интернаттың киімін киген қызды тоқтатып, Орынкешті сұрадым. Ол Орынкешпен бірге оқитынын, бір бөлмеде тұратынын айтқанда: «Орынкешті шақырып жіберші» деп өтіндім. Дереу шақыратынын айтты. Шақырушы қыздан да жауап жоқ. «Не боп қалды екен?» деп дегбірсізденіп мен тұрмын. Әлден уақыт өткенде, аппақ қыздың өзі ғана шығып келеді. Тымпыңдаған аяғына тас байлап алғандай ілбіп басып, әрең қасыма келді де, басын төмен салып, үндемей тұрып қалды. «Орынкеш келе ме?» десем: «Жоқ. Енді келмесін, маған көрінбесін деді» деген сөзін әрең үзіп-үзіп айтты. Мынадай сөзді естіген мен еріксіз жылап жібердім. Сол үшін Алматыдағы оқуымды тастап келгенде, көрінбесін дегені несі деп жабырқадым. Жылап тұрып, қасымдағы қызға қарасам, ол да жылап тұр. «Сен неге жылайсың?» десем: «Саған жаным ашып кетті» дейді. «Саған жаным ашып кетті» деген сөзі жүрегімді дір-р еткізді. Мынау нағыз тазалықтың, адамгершіліктің белгісі ғой деген ой келді…
Халима Өзақанова: — 1936 жылы Семейде №11-мектеп ашылып, қазақша білім алуға көштім, 6 класқа бардым. Класымызға Жарма ауданының, Ақбұзау ауылынан Орынкеш деген қыз келді. Әзілхан деген дос жігіті бар екен. Екеуі бір ауылдан. Әзілхан жеті жылдық мектеп бітіріпті. Педучилищеде оқиды. Орынкешке қырындап келіп тұратын. Бірде: — Халима, Орынкешті шақырып берші, – деп өтінді. — Орынкеш, сенің жігітің іздеп келіп тұр десем, шықпайды. Қалаға келген соң, көңілі өзгелерге ауған ба, әйтеуір құлықсыз. Әзілхан да келуін кілт тоқтатты.
Әзілхан Нұршайықов: — Міне, сол қызбен Семейдің облыстық кітапханасында жиі ұшырасып қап жүрдік. Әр кездескен сайын Орынкешті сұраймын. Ара-тұра Орынкешке арнаған өлеңдерімді беріп жіберемін. Ертеңіне: «Жауап жазды ма?» деймін. «Жоқ», — дейді ол. Үш жылдың ішінде Орынкешке 100 хат жазыппын. Осылайша ортамыздағы хат тасушы, дәнекер, өте адал қызбен достасып кетіп, Халимаға ғашық болдым. Бірақ, оған ғашық екенімді білдіргенім жоқ. Өте тату, дос болып жүрдік. Бер жағым – дос, ар жағым – ғашық. Ол менің түпкі ойымды сезе ме, сезбей ме, білмеймін. Тіс жарып айтпайды. Бірақ, маған деген достық қамқорлығында қапы жоқ болатын. Ылғи жанашырлық жасап жүретін. Өзара достық хаттар да жазысатынбыз.
Халима Өзақанова: — Мен кітапқұмар едім. Сол кезде Гоголь атындағы қалалық кітапханада кешкі 10-ға дейін сарыла кітап оқимын. Әзілхан да кітапсүйер жігіт екен. Екеумізді Семей кітапханасы табыстырды. Күнде кешкілік шығарып салады. Алғаш бозбала Әзілханның қолының ыстық табын, жүрек жылуын тұла бойыммен сезінген сәтте, қып-қызыл болып, ұялып төмен қарадым. Қолымды тартып ала қойдым… "Қол ұстасып бақыт жырын шертеміз дедік"
Міне, осылай табысқан достық ұлы сезімге айналады.

(Мақала Әзілхан Нұршайықов пен Халима Өзақанованың көзі тірісінде әр басылымға берген сұхбаттарынан іріктеліп жазылды)

Қазақ балалар әдебиетінің дамуына үлкен үлес қосып келе жатқан
халықаралық «Дарабоз» жабық бәйгесі биыл он бірінші рет өткізілмекші. Сол
себепті, «ZHERSU» корпорациясының демеушілігімен өткізілетін бәйгенің
Конкурсқа балаларға арналған, қазақ тілінде жазылған шығармалар
қабылданады. Бәйгеге кәсіби қаламгерлермен қатар жас жазушылар, мектеп
оқушылары және шетелдегі қандастарымыз қатыса алады. Тек шығарма
бүгінгі қазақ әліпбиімен, яғни «кириллицамен» жазылуы міндетті.
Жанрлар: поэма, өлең, повесть, әңгіме, ертегі.
Бәйгеге қатыстырылатын өлеңдердің (өлеңдер топтамасы) көлемі 5
беттен, поэмалардың көлемі 7 беттен, әңгіме (әңгімелер топтамасы),
ертегілердің (ертегілер топтамасы) көлемі 10 беттен, повестердің көлемі 20
Үміткерлер шығармаларын компьютерде 14 кегльмен теріп (аралық
интервал 1,5), үш дана етіп, бүркеншік атпен жолдауы тиіс. Ал үміткерлер
туралы толық мәлімет (автордың аты-жөні, мекен-жайы, байланыс телефоны)
бөлек кішкентай конвертке салынып, шығармамен бірге жолданады.
Үздік шығармаларға төмендегідей бәйге беріледі:
Бас бәйге (біреу) – 1000 000 теңге;
І орын (біреу) – 700 000
ІІ орын (біреу) – 500 000
ІІІ орын (біреу) – 300 000 теңге.
Шығармалар 2016 жылдың 15 мамырына дейін қабылданады.
Өтінішті www.daraboz.org сайты арқылы, сонымен қатар info@daraboz.org
электрондық поштасына және төмендегі мекен-жай бойынша жіберуге
болады: ин. 050031, Алматы қаласы, Төле би көшесі, №302 а үй, 209
кабинет, «Дарабоз» бәйгесіне. Бәйге қорытындысы Халықаралық балаларды
қорғау күні қарсаңында шығарылады.
Қазылар шешімі талқыланбайды. Жүлде алған туындылар арнайы
жинаққа топтастырылып, кітап етіп басылып, балабақшаға, мектеп
кітапханаларына тегін таратылады.
Халықаралық «Дарабоз» бәйгесінің ұйымдастыру тобы.
Қосымша ақпарат: +77079109991/+7(727)3300143

Қазақ жазушыларының жазған дүниелері жетерлік. Іліп алары да бар, сүрте саларлары да жетерлік. Мына сауалнамада көрсетілген шығармалардың қайсысын қайталап оқуға қарсы емессіз. Сауалнаманың мақсатын сұраққа қатысты таза 35 пікірден соң жариялаймын. Жылдап күтуге де әзірмін.

Өткен аптадағы «Инженер Қаринның гиперболасы» атты мүшейраның қорытындысын жариялай отырып, жаңа мүшейраға кезек беремін.

«Инженер Қаринның гиперболасында»,

«Мемлекет дегеніміз — мен!». ©Луи XVI
«Мен». ©dark_nazgul

---

Соңғы екі апта ішінде Керекинфода кемінде үш мүшейра пайда болды. Және төртіншісінің пайда болуына еш кедергі пайда болған жоқ.

(Соңы. Басы — мұнда)

---

Жас қазақ: Орыстарда пушкинтану ол дүниеден өткесiн кемi елу жылдан кейiн басталды. Ал қазақта Абай қайтыс болған соң арада он-он бес жыл өтiсiмен-ақ ақын туралы сөздер айтыла бастады. Оған алашордашылардың еңбектерi куә. Бұл ұлысын тануда қазақтың орыстан зеректiгiн аңғартпай ма?

Өтежан Нұрғалиев: Алаш орданың ақындары Абайға мүлде ұқсамайды. Олар Абайдың әсерiнсiз, ықпалынсыз қалыптасқандар. Сендерге оңашалап айтайын, олардың бәрi – орыс ақындарының көшiрмесi.

(Ертайы. Басы — мұнда)

---

Борхес – қазақтың Сегiз серiсi

Жас қазақ: Неге олай? Аргентин Борхестi оқысаңыз, эфталит, ғұн, галл мен гот секiлдi халықтардың ұрпағына мұра еткен тарихы жоқ, дәстүрлi тарих тек Өлi теңiз жағалауындағы халықтарда ғана бар дейдi. Олардың арабтар мен еврейлер екенi белiгiлi.

Өтежан Нұрғалиев: Борхес – бiздiң заманның Сегiз серiсi. Сендер оның атын ғана бiлесiңдер. Бүкiл қазақтың оңай өлең шығаратын, бес минутта бүкiл тарихты жырлап беретiн

(Ертайы. Басы — мұнда)

---

Жас қазақ: Егер шығармаларын жiлiгiн шағып, майын iшiп оқитын, ойлы, терең оқырман қауымы пайда болса, Мұқағали, Жұмекендердiң жұлдызы жаңадан жарқырайды демексiз бе?

Көвәріп оқығысы келмейтіндерге фабула: Өтежан амигос қазіргі тренд ақын-жазушысымақтардың жаттанды обрызын аршып тастап, оларға басқаша көзқарас ұнсынады.
Негізі, көвәріп болса да іштерің пыспайды.

---

Менен мықты ақын шықса, қуанар едiм. Бiрақ ондай ақын жоқ («Жас қазақ», №32, 2008)

Жеңіс күні тақырыбын қозғай келе, назарларыңызды «Екпіндегі» мына материалға салғым келіп отыр.


«Менің атам — Әзілхан Нұршайықов» дейді журналист Әлия. Иә, расында қазақ әдебиетіне «Аңыз бен ақиқат», «Махаббат қызық мол жылдар» сияқты сүбелі туындыларды алып келген Әзілхан Нұршайықовтың немересі болғанын қалай мақтанышпен айтпайсың…

Жалпы интернеттің маңызы және зияны
Бұл мақаланың басты мақсаты — интернеттің талапкерлер және кәсіпқой ақын жазушыларға маңызын түсіндіру. Бірінші, мақаланы жалпы интернет жайлы бастайын. Интернет — қазігі заманның ең үлкен жаңалығы. Біз үшін интернет — жаңалықтар, демалыс (бейнефильмдер, әуендер, ойындар), рухани азық пен шегі жоқ ақпараттар орталығы. Әр қайсысымыз интернетті пайдамызға шығарамыз. Әр маман өзіне керекті, іздеген ақпаратты кез келген көлемде, кез келген уақытта таба алады. Себебі интернет — ол біздің «тарихымыз», жылдап жиналған өнер, білім, ғылым салаларындағы жетістіктеріміздің нәтижесінің құрылымды жиынтығы.
Әрине, интернеттің де жағымсыз жақтары бар. Олардың барлығы жайлы айта берсек ұзап кетермін. Мен қазіргі біздің Қазақстандағы көкейтесі, әсіресе біздің жастарға үлкен ықпалы тиетін mail.ru және vkontakte.ru сияқты қоғамдық жүйелер жайлы айта кетейін. Жастардың осы бір интернет қызметтеріне(сервистеріне) тәуелділігі — оның қол жетерлік болғанына тікілей байланысты. Мұның бір жағымды жағы — біздің жастар бір қадам болса да интернетке жақындауы, бірақ дәл осы сервистермен шектеліп қалатындар да жеткілікті.
Ақын жазушының интернеттегі шығармашылығы
Алыстамай, ақын-жазушылықтың интернеттегі өмірі жайлы айта кетсек. Әрине, интернеттің әркім үшін үлкен мүмкіндіктер есігі екенін батыста және басқа мемлекеттерде ерте түсінген. Сондықтан ол жақта интернеттегі ақын-жазушылардың шығармашылық өмірі күннен күнге дамып келеді. Ал біздегі жағдай тіпті басқаша. Замани өзгерістерге байланысты газеттер, журналдар мен кітаптар оқырман үшін жаңа форматта — интернеттегі веб сайт ретінде берілуде. Оның басты себебі — баспа орындары оқырмандардың біртіндеп интернетке үйренуіне байланысты. Бұл өзгерістің баспаға шағармаларын жіберіп отыратын ақын жазушыларға да ықпалын тигізді. Болашықта газет-журналдар тіпті қолданыстан шығу болжамы бар. Сондықтан, ақын жазушылардың интернетпен «достасуына» себеп бар.
Дәл осы интернет пен ақын жазушылардың арасындағы байланыстың пайдасы жайлы айта кетейін. Біріншіден, аудитория ауқымы. Сіздің оқырмандарыңыздың ауқымы сіз күткеннен қайда көп болуы мүмкін. Олардің критикалық пікірін орынды деп санасаңыз, сізге ол пікірдің шығармашылық дәрежесін көтеруге ықпалы тиетініне сөз жоқ. Ал сіздің шығармашылығыңызды жақтап жатса, сізге жаңа туындыларыңызға шабыт пен сізге танымалдылық алып келеді.
Шығармашылығын енді бастап жатқан ақын жазушыларға да интернеттің маңызы өте зор. Себебі, ең бірінші қиындықтардың бірі кітап баспа орындарындағы бағалар мен сіздің «тәуекелділікке» баруыңыз. Ал интернетте оқырмандарыңыз сізді жақсы қабылдап жатса, баспа орындарында тіпті қиындықтар тумайды. Ал кітапты алатын адамдар ол дәл сол сіздің интернеттегі оқырмандарыңыз болып шығады.
Шығармашылық ортаңыз немесе lit.kz жайлы
Егер Ресейдің сайттарына көз салсақ, бұл тақырыпта ең танымал сайттар: stihi.ru және proza.ru (екеуі ұқсас). Бірақ біздің бастамамыз басқа формат. Біздің бастамамыз: lit.kz немесе literature.kz порталы(сайт толығымен аударылып болған жоқ, бірақ қолданысқа дайын). Бұл біздің ұлттық және дүниежүзілік кітапханамыз. Мұнда болашықта кез келген ақын немесе жазушы жайлы ақпарат пен оның туындыларын, кітаптарын шығарып отыруды жоспарлаймыз.
Ал ақын жазушылар үшін бұл портал — біріншіден интернеттегі оқырмандар көзі, шығармашылық дамудың жаңа деңгейі, рухани азық және жаңа таныстар орталығы.
Қосымша білем десеңіз:
1.http://lit.kz
1.http://itvcom.ru/programs/razdvoenie/gluhovskiy/
2.http://www.bigbook.ru/articles/detail.php?ID=9088

Сұрақтар мен ойлар болса:
baxaza11385@gmail.com
lit.kz@bk.ru
baxaza@mail.ru

АҚШ жазушысы Сидни Шелдон 11 ақпан 1917 жылы Чикагода дүниеге келген. 30 қаңтар 2007 жылы 89 жасында қайтыс болған. Шын аты-жөні – Сидней Шехтель. Прозаик, сценарист. 1937-2007 жылдар аралығында үздіксіз шығармашылықпен айналысқан. Криминалдық драмалар, детективтер, махаббат туралы романдар жазған. 1947 жылы «Оскар» жүлдесін алған.
Екінші дүниежүзілік соғыста авиацияда қызмет етіпті. 1941 жылы азаматтық өмірге оралып, мюзиклдар жаза бастапты. MGM пен Paramount Pictures студиясына сценарийлер жазған. 1970 жылғы романы Эдгар По атындағы премияны ұтып алады. Романдары 56 тілге аударылып, 300 миллионнан астам таралыммен жүздеген елдерге тараған. Оның сценарийлері бойынша 25 шақты фильм түсірілген. Жазушыны «бестселлер» деп атайды екен.
Былтыр осы жазушының «Таңертең, күндіз, түн» атты 1996 жылы жазған романы қолыма кездейсоқ түскен. Шыны керек, Агата Кристидің бір ғана кітабынан басқа детектив оқымаған басым, Шелдонның аталмыш романынан бас ала алмай қалдым. Қысқасы, романды бір темппен үзбей оқып шықтым.
Бүгін «Керекке» кіріп қалсам Нұржанбай америкалық Теодор Драйзерді ұсынған екен. Осы моментті пайдаланып, мен де Сидни Шелдонның қай шығармасын оқысаңыз да өкінбейсіз дегім келеді. «Утро, день, ночь...» романында Гарри Стэнфорд атты мультимиллионердің өз балаларынан аяған байлығы өзіне де, өзгеге де бұйырмай, ақыры ит өліммен өлгені, өлгенде де кімнің қолынан ажал құшатыны туралы жазылған. Тағы не болатыны туралы айтсам қызық болмай қалар. Одан да өзіңіз оқып алсаңыз, күшті болар еді.
Айтпақшы, Сидни супер жазушы ма, классик па оны білмейді екем. Так что, қоқысқа кете ме, кетпей ме, оны да білмеймін. Бірақ, жазғандары шытырман, тілі орамды, оқырманды өзінен кетірмейтін қасиеті бар.

himanshublogging.blogspot.com/2009/04/sidney-sheldon-tribute.html — сурет мына бір үндіс баланың блогынан алынды.

Әбіш есімді бір қазақтың окопта жатып түс көріп, ояна кетсе, немістер «Ауфштейн» деп тұрғаны туралы байканы әкем мен ес білгелі айтып келеді. Сақалы сапсиып кетті біраз сол анектің.