Махаббат бар деп сенесің,
Көрсең де жай бір елесін.
Тулатып бойда қанымды,
Шын сезім, қашан келесің?

Құшаққа еркін енесің,
Толқуға сәттік ересің,
Балқытып, баурап тәнімді
Шын сезім, қашан келесің?

Кей кезде үміттенесің,
Кей кезде күдіктенесің.
Елітіп нәзік жанымды,
Шын сезім, қашан келесің?


Ақтөбелік Айболат Мамиров деген жігіт осы өлеңіме ән жазуға ұсыныс жасаған. Мен қарсы болған жоқпын. Біраз уақыттан соң әннің сұлбасы дайын болды, сілтемесі арқылы бір файлообменниктен жүктеп алдым.
Айболат_Мамиров_Шын_сезим_кашан_келесин.mp3

Жалғасы. Басы өткен жазбада.

рте-ерте-ертеде, Жер-ананың қазіргідей кемеліне келіп, ақылының толыспай тұрған шағында, алты материк енші алып бір-бірінен бөлінбей тұрған кезде жападан-жалғыз алып мұхиттың ортасында орналасқан Зарлы атты кәрі құрлық болыпты.

Кәрі деп аталған себебі, басқа жерде саналы тірліктің нышаны енді байқалып келе жатқанда, Зарлы өркениеттің шыңына жетіп, маңызын сөзбен жеткізе алмайтын мәдениет пен өнеркәсіп негіздерін қалаған деседі. Сұңғақ бойлы, қазіргі өлшеммен айтсақ бойлары екі метрден асатын, жараған аттай шымыр денелі, бет-әлпеті әдемі зарлылықтар қолымызға тиіп отырған көненің көзіндей құжаттарға сенсек адам саналмаған. Тіпті, Зарлы тұрғындары да өздерін адам деп есептемеген. Оны айтасыз, сол дәуірде олар адамдарды жабайы, аң сипатты жануар қатарына қосқан, қолдарына түскен кісілерді жұмыс күші ретінде пайдаланып, адамдар тұратын жерден аулақ өмір сүргенді қалаған.

рте-ерте-ертеде…ерте болғанда осыдан шамамен он жыл бұрын болса керек, Алатаудың етегіндегі Алматы дейтін қалада Айжан атты кішкентай қыз өмір сүріпті. Жасының қаншада екенін білмедім, бірақ папасы мен мамасының айтуынша “Нешедесің?” сұраған адамға бес саусағын тарбитып көрсетуін осыдан үш жыл бұрын қойса керек. Айтпақшы, алты жасында мектепке барған Айжан осы мен әңгімелеп отырған сәтте екінші класты әне-міне бітірейін деп жүр екен. Сөмкесі өзінен дәу, шашын екі өріп алған осы бір кішкентай сары қызды көрші-қолаң қатты жақсы көретін.

Айжанның әкесі сол бір дағдарыс жылдарында үйінің жанынан дүкен ашып, базардан тауар әкеліп сатып, алыпсатарлықпен айналыса бастады. Мектепте математикадан сабақ беретін мамасы да бәрін тастап жолдасының бір жағына шығуды жөн көріпті. Екі этажды, ел арасында “хрущевка” аталып кеткен үйдің бірінші қабатында орналасқан Айжандардың дүкені әп дегеннен-ақ айналадағы тұрғындардың тыным таппай сауда жасайтын орнына айналады.

«Белгілі жиһангез Джеймс Кук бір саяхатында Атлант мұхитының шет, иесіз бір шалғайында көкте шеңбер сызып ұшып жүрген миллиондаған құс базарына тап болады. Шуылы құлақ тұндырар құстардың кейбірі сілесі құрып шаршағанда өздерін теңіздің тулаған толқынына тастап кеп жіберіп, өлім сағатын осылайша өздерін құрбан ету арқылы қабылдайды екен.
Бұған тек Джеймс Кук қана емес, ол аймақтағы балықшылар да ұзақ жылдар куә болып келе жатады. Орнитологтар да зерттеулерінде бұл құстардың жыл құстары екендігін, көктем және күзгі сапарларында әр тараптан келіп бір ноқтада, жоғарыда айтылған жерде топталатынын анықтағанымен неге бірінен соң бірі өздерін өлім құшағына ататынының түйінін тарқата алмай-ақ қояды.
Мұның сыры өткен ғасырда ғана ашылды. Бұл трагедияның орын алған жерінде бұрын арал болған екен. Жыл құстары келген және қайтқан сапарларында тұрақтап демалатын, орны ештеңемен айырбасталмайтын бұл арал зілзаладан соң су астында қалады. Түйсіктері алдамай әлгі құстар қалжырататын ұзын жолшылықта әлгі аралдың тұрған жерін жаңылмай тауып, демдерін басуға келеді. Болуға тиісті жерінен аралды таба алмаған соң әбден зорыққан, шаршаңқы сүлдерлерін амалсыз суға лақтырады».
Осы мәтінді қолымызға берген түрік тілінің оқытушысы Айтен ханым әрқайсымыздың өзімізді бір арал деп елестетуімізді және мына сауалдарға жауап беруімізді өтінді. Өмірдің ұзын жолшылығында тыныстап дем басатын, біреуді паналататын арал иесі бола алдыңыз ба сіз? Немесе орнынан таба алмасаң соған міндетті түрде жету, міндетті түрде паналау үшін құс секілді басың айналып, әлің құрығанша қанатыңды серпіп, жанқиярлық көрсететін аралың бар ма?
Барлығын шектеусіз бөлісе білетін дос, сапарға бірге аттана білетін жолдас, әрдайым жан тыныштығын сыйлай білетін жұбай, жету үшін жылдар бойы күрескен мақсатыңыз бар ма? Айналаңызға жақсылап тағы бір қараңыз. Сізге келген… Сізді паналаған… Сіз барған… Сіз паналаған…
Сосын мына шындықты көріңіз көзіңізбен: Сіздің солық алып, өз-өзіңізге келіп, паналай білетін қанша аралыңыз бар айналаңызда? Қанша досыңыз үшін сіз тыныс алып, өз-өзіне келіп, жанға жайлы қуат сезіне білу қажеттілігін тудырған аралсыз?..
Ойланып қалдық…

Махаббат машақатынан балшы-балгер, кемпір-сампыр жағалап кететін қыз-келіншектер аз емес. Қу сезім не істетпейді дейсің? Оның үстіне жауапсыз болса… Дәстүрлі «халық» балгерлеріне баруды өз басыма ар санаған мен, кәдімгі өзіміздің жатақханада тұратын, астрологиядан хабары бар докторантқа бармақ болдым (ғылымның көмегіне жүгінгеннің несі айып екен?).
Негізі, әлгі жігіт – экология ғылымдарының кандидаты, әйткенмен, астрологиямен шұғылданып жүргеніне 20 жылдай болыпты. Ақылы түрде келесідей қызмет түрлерін көрсетеді:
— сүйген жігітіңмен (қызыңмен) мінез сәйкестігі, ажырасу ықтималдығы;
— сенің жеке қабілеттерің, мінездемең;
— бизнес-серіктеспен сәйкестігің, бизнестегі жаңа бастамалар, келісім шарттардың сәтті-сәтсіздігін болжау, тағысын-тағы;
— белгілі бір мерзімге (1 жыл, 1 ай деген сияқты) жұлдыз жорамал жасау.
Көз таныс болған соң, ол маған ақысыз қызмет көрсететін болды.
Болаттың «атасының» рөлінде астрологиялық карта сызатын программа ойнайды. Сол картаға қарап қойып «пал аша береді» екен.
Ең алдымен, оған өз туған жылымды, айымды, күнімді (жобамен сағатына дейін) және туған жерімді айттым. Мені оған жетелеп апарған сезімімнің объектісі туралы дәл сондай мәліметті бердім (алдын-ала жасырын және астыртын түрде анықтап алғам). Ол барлық ақпаратты программаға енгізді.
Жауапсыз махаббатым екеуміздің астрологиялық картамыз мәз болмай шықты. Болаттың айтуынша, біздер бір-бірімізге мүлдем сай келмейді екенбіз. Жұлдыздарымыз қарсы болмақ түгілі, бір-бірінен теріс айналып кетіпті. Қосыла қалғанның өзінде, жолдың бәрі ажырасудың ауылына алып барады екен. Тура «шын «ғашықтар» қосылмайды, қосылғанмен бір болмайдының» кебі. Сезімімнің бір жақтылығына байланысты, Болаттың айтқаны жаныма майдай жағып, кәдімгідей жұбаныш болды)))).
Оны қойшы деп, жеке астрологиялық картама көштік. Қабілеттерім, потенциалым жағынан көп аса жаңалықтар ести қоймадым. Жалпы әдеттегі жұлдызнамадан оқып жүргендерді тағы қайталап айтып берді. Картам мінекей:

Адамның қолынан немесе аяғынан немесе басқа мүшесінен келмейтіні жоқ :)

(1-қыркүйек 2010-да «Аламанда» жарияланған)
Бес мың жыл бұрын Қытайда жемісін бере бастаған футбол ағашы әуел баста көңіл көтеру, ләззат алу үшін ойналған көрінеді. Алайда команда түрінде ойнауды ең бірінші ацтектер ойлап тапқан. Мұнымен қоса «футбол дуасының» да дәл солармен бірге ортаға шыққаны айтылады. Ацтектер заманында футболда жеңілген тарап берекенің артуы үшін Күнге құрбан еткен көрінеді. Осылай еткенде сәтсіздік олардың айналасынан ізін жоғалтады-мыс. Футбол ережелерінің қазірге жақын нұсқасының орнығуы және көпшілікті соңына ертуі ХІХ жүзжылға сәйкес келеді екен. Футболдың дамуымен бірге «футбол дуасы немесе сиқыры» да жандана түседі. Бұл туралы уругвайлық жазушы Эдуардо Галеаноның «Көлеңкеде және Күндегі футбол» кітабында да айтылады.

Өсімдіктер көп өсірілген жерде сіз оп-оңай тыныс алуға болатынын байқадыңыз ба? Олар өз бойларынан бізге оттегі шығарып қана қоймай, адам айналасындағы қоршаған ортаның биоаумағын тазартады.

Бүгін Google компаниясында қызмет ететін жалғыз қазақстандық — Рүстем Арзымбетовпен кездестім. Сөзінің басын «Wikipedia қазақшасын дамытсаңдар ғой жақсы болар еді» деп бастады. Менің ойым таяуда ғана translate.google.com-ға қосылған әзірбайжан тілін байқап, қазақ тілін де қосу мүмкіндігінің мән-жайына қанығу болатын.

Сөйтсем, Рүстемнің айтқанынан түсінгенім, Google Translate-те қазақ тілі болуы үшін

Қазір стадионда футболға келетін қыздар көп, интернетте мойындарына шарф таққан, беттерін бояған қыздар суреттері көп. Спорт сайттары, форумдарында да фанат қыздардың каменттері. Қысқасы қыздар "біз де фанатпыз" дейді. Бірақ мен бұған қосылмаймын, мұның уақытша қызығушылық екенін дәлелдеуге тырысамын. Біраз жыл футболдың және фанатизм айналасында жүргесін өз тәжірибем бойынша шағын анализ жасап көрейін.