Қазақ тілі бай тіл ме?
"Қазақ тілі әлемдегі ең бай, тың, құнарлы, пайдалы, шұрайлы, ......" деп келетін асыра сілтеп мақтайтын ана тіліміз, яғни қазақ тілі бай тілге жата ма?
1) Қазақ тілі — бай тіл, өйткені бұл сөзді айтатын адам қазақ тілінен басқа тілдерді білмейді. Олай болса, өмірлік құралы болған қазақ тілі бай болмағанда, қай тіл бай болсын?!
2) Қазақ тілін бай тілдердің қатарына жатқызу әлемнің басқа да бай тілдеріне жасалған қиянат болар еді. Бай мұрасы мен беделі бар ағылшын, француз, испан, неміс және орыс тілдерінің қатарына қазақ тілін қосуға болмайды. Жер бетінде 9-10 миллиондай-ақ адам сөйлейтін тіл кемінде 100 миллион адам сөйлейтін тілмен қалайша дәрежелес бола алсын?!
3) Қазақ тілі — бай тіл, өйткені мен елімнің патриотымын деген көтриоттық жауап та бар. Мынадай жауап беретіндер миларына аз да болса салмақ салып, әлемде қазақ тілінен басқа мыңдаған тілдердің бар екендігін рйлай алмайды.
4) Қазақ тілі ғылымды қазақша сөйлете алмады, өйткені қазақтың ғылымы дамымады. Ғылым дамымаса, ғылыми ашылулар болмаса, ғылыми тіл дамымайды. Ғылыми тіл — тілдің салмақты бір тармағы. Салмақты тармағы жоқ тілдің бай тіл болуы мүмкін бе?! Меніңше, мүмкін емес.
5) "Қазақ тілі — бай тіл, өйткені бұл тілде Абай мен Шәкәрім, Ахмет пен Сәкен,… сөйлеген" дейді. Сонда, басқа тілдерде жоғарыдағыдай ұлы адамдар сөйлемепті ме? Өтірік қой. Қазақ тілін қазақтан шыққан тұлғалардың танымалдылымен бай етіп көрсету мүмкін емес.
6) Қазақ тілінің дәрежесін тек әдеби тілмен өлшеп жатамыз. Бірақ тіл тек поэма, пожзия немесе түрлі көркем әдеби шығармалардан тұрмайды.
Қырқсам
Көп әріп жазып кетпес үшін қысқа қайырайын.
Меніңше, қазақ тілін бай тілдердің қатарына жатқызу дұрыс емес. Өйткені ол бай тіл емес. Оның кей себептерін жоғарыда жаздым. Тағы бір себебі мынада: қазақ тілі әлемдік өркениет пен ғылымға, яғни ағылшылтілді түпнұсқалық ортаға тікелей емес, орыс тілі арқылы шығады. Бұл дегеніміз қазақ тілінің аталған екі құндылыққа жету үшін әлі де болса орыс тілінің көлеңкесін пана тұтып жатқандығын көрсетеді.
Өз ойларыңызды жаза отырыңыздар, талқылайық.
1) Қазақ тілі — бай тіл, өйткені бұл сөзді айтатын адам қазақ тілінен басқа тілдерді білмейді. Олай болса, өмірлік құралы болған қазақ тілі бай болмағанда, қай тіл бай болсын?!
2) Қазақ тілін бай тілдердің қатарына жатқызу әлемнің басқа да бай тілдеріне жасалған қиянат болар еді. Бай мұрасы мен беделі бар ағылшын, француз, испан, неміс және орыс тілдерінің қатарына қазақ тілін қосуға болмайды. Жер бетінде 9-10 миллиондай-ақ адам сөйлейтін тіл кемінде 100 миллион адам сөйлейтін тілмен қалайша дәрежелес бола алсын?!
3) Қазақ тілі — бай тіл, өйткені мен елімнің патриотымын деген көтриоттық жауап та бар. Мынадай жауап беретіндер миларына аз да болса салмақ салып, әлемде қазақ тілінен басқа мыңдаған тілдердің бар екендігін рйлай алмайды.
4) Қазақ тілі ғылымды қазақша сөйлете алмады, өйткені қазақтың ғылымы дамымады. Ғылым дамымаса, ғылыми ашылулар болмаса, ғылыми тіл дамымайды. Ғылыми тіл — тілдің салмақты бір тармағы. Салмақты тармағы жоқ тілдің бай тіл болуы мүмкін бе?! Меніңше, мүмкін емес.
5) "Қазақ тілі — бай тіл, өйткені бұл тілде Абай мен Шәкәрім, Ахмет пен Сәкен,… сөйлеген" дейді. Сонда, басқа тілдерде жоғарыдағыдай ұлы адамдар сөйлемепті ме? Өтірік қой. Қазақ тілін қазақтан шыққан тұлғалардың танымалдылымен бай етіп көрсету мүмкін емес.
6) Қазақ тілінің дәрежесін тек әдеби тілмен өлшеп жатамыз. Бірақ тіл тек поэма, пожзия немесе түрлі көркем әдеби шығармалардан тұрмайды.
Қырқсам
Көп әріп жазып кетпес үшін қысқа қайырайын.
Меніңше, қазақ тілін бай тілдердің қатарына жатқызу дұрыс емес. Өйткені ол бай тіл емес. Оның кей себептерін жоғарыда жаздым. Тағы бір себебі мынада: қазақ тілі әлемдік өркениет пен ғылымға, яғни ағылшылтілді түпнұсқалық ортаға тікелей емес, орыс тілі арқылы шығады. Бұл дегеніміз қазақ тілінің аталған екі құндылыққа жету үшін әлі де болса орыс тілінің көлеңкесін пана тұтып жатқандығын көрсетеді.
Өз ойларыңызды жаза отырыңыздар, талқылайық.
Қаззақтарды байқадым, осындай теориялық жанамағылыми сексті қатты ұнатады. Ой тастау, талқылау дегенде экстаз аласыңдар нақ.
Африка елдерімен салыстырғанда тіпті әдеби сөздері бойынша бай. Дегенмен олай салыстырған адамгершілікке жат сияқты.
Айтайын дегенім, қазақ тілінің әдеби сөздерге бай екенінде талас жоқ, ендігі бағыт — қазақ тілін ғылым, техника тіліне айналдырып, заманауиландыру.
көшпенді халықтың тілі бай болуы мүмкін емес, ИМХО.
Және сосын, қазақ тілі бай болуы әбден мүмкін, бірақ, біз оны толық білмейміз.
Сенің мына тәсілің бойынша ең бай қытай тілі ғо
Мәселен, программалауда тек «1» мен «0» деген символдардың түрлі комбинациясымен түрлі мәтіндік ақпараттар жасауға болады.
Ал "Қазақ тілі бай" деген тұжырымды жүрекке жақындап, тіпті оны теріске шығаруға тырысу бос әурешілік. Ол иджеологиялық ұғым, ғылыми тұжырым емес. Денелеріңді бос ұстаңдар
тағы қорытынды. бұның логикасы бойынша әлемдегі ең тілі байлар — ол бұтақбастар мен ешкімге пайдасы жоқ бездельниктер! бля, олардан көп адам жоқ бұл Жаһанда
Бірақ, сол бардың өзін дұрыстап пайдалана алмай жүрміз ғой!
Соңғы кезде «отход от академичности» деген тренд қалыптасқандай қазақтілді ортада.
Тілді әркім өз қалауынша бұрмалап ала береді.
Оқ -дегенді «уоқ» деп айтудың орнына орыс орфоэпиясымен «Оқ» деп тұратындарын қайтерсің.
Білә, Көгөрүуді деудің орнына -көгйеру -дейді… уопшық.
Жеңше дегенді Женьше дейд нақтар. Әдйеі "ң" әрпін айта алмайтынсымақ болатын сақау қазақтар туралы екі бет балағат жазуға болады
Көшпенді тез жиналатын, мобильді жиһаздар ғана ұстайды. 12 секциялы «стенкі» мен Берікоффтың люстрасын ұстамайды. Сәйкесінше, люстра, стенка деген сөздер болмайды, қажеті де жоқ.
Аналогия бойынша, люстраны шам дей беруге болады ғой дейді тілін қатты сүйетіндер. Епті, ол аналогияны қашанғы жасайсың? Ал аудар нақ лестиничный пролетты. Нақтар кілең.
мағынасы жоқ бәрібір тура аударғанмен.
сын есімдерге және етістіктерге бай
өз сөзіңе өзің қайшы келіп тұрған жоқсың ба, мәселе сын есім мен етісткте емес, көптеген техникалық жабдықтардың қазақша баламасы жоқ, ол түсінікті де өйткені ол жабдық пайда болған кезде қазақтар әлі таудан түспеген кез.
Иә, рас ғылыми, әсіресе техникалық стильге адаптацияланбағанына бола тілді төмен деңгейге түсіріп тастауға болмайды.