Блогиада #19. Қазақ эстрадасында әзіл бар ма?

Блог - patick: Блогиада #19. Қазақ эстрадасында әзіл бар ма?
Бала кезімде есімде: теледидардан «Тамаша» көрсетілсе, үлкендердің бәрі шаруаларын тастай салып, үймелеп отырып алады да экранға үңіледі. Бұл жерде "қыңқ" етіп артық дыбыс шығарған бала — әлемдегі ең жексұрын адам. Кейін кассеталы видеомагнитафон, дискілі DVD-плеер пайда болғанда да ата-аналарымыздың буыны үшін жағдай көп өзгере қойған жоқ — жинала қалып теледидарға телміреді. Осындай «басқосулардың» талай рет куәсі болдым, жанама түрде болса да өзім де қатыстым, сонда байқағаным — ешкім шек-сілесі қатып күлмейді, жер тепкілеп, көзден жас шыққанша қарқылдаған бірде-бір жанды көрмейсіз. Тек езу тартып, мырс еткен әке-шеше мен «М-м-м, дұрыс айтады», "Өй, бәлем тауып айтты", «Тапқыр-ай осылар» деген мақұлдау стиліндегі ата-әженің сөздерін ғана естисің.

Әзіл-сықақ театрлары

Ол кезде «Тамаша» мен «Бауыржан шоудың» комедия театрлары екенін мен білмеппін де, білсем де мән бермеппін. Кеше ескілеу бір видеоны тағы бір қарап шықтым. Түсінгенім — бұл жерде юмордан гөрі, астары бар сөздермен көңіл көтеруге көбірек назар бөлінетін секілді.
Сіздерді білмеймін, мен күлкілі ештеңе көрмедім. Тіпті нені сараптау керек екенімді білмей қалдым.

Жарайды, бұл ертеректе болған жағдай ғой. Қазір мүмкін өзгерген шығар? Мысал үшін, халық көп мақтайтын Нұржан Төлендиевтің қатысуымен болған скетчке назар аударайықшы:
Артықшылықтардан сахнаның безендірілуі секілді техникалық қырларын атар едім. Қойылымды бірнеше әрекетпен (телефонның екі жағындағы оқиғалар) күрделендіре түскендері ұнады. Демек, бұдан он шақты жылмен салыстырғанда аздап болса да өрлеу бар. Нұржанның харизмасы мықты, әртістігі жоғары (әзіл-сықақ театры үшін) деуге болады. Бірақ скетчте күлкі шақырар әзілдер саны 0-ге жақын.

Әзіл мүлдем жоқ деген тым артық болар. Бірақ, әлгі бала кезімізде "Ә-ә-ә, ананы қараңдар — бұтына жіберіп қойды", — деп тарқылдап күліп, әжуа еткен секілді, келемеждің деңгейінде қалып қойған. Мектептің «Алтын күзі» үшін керемет скетч болар еді, бірақ республикалық дәрежеде емес.

Менің ойымша, театр деп өздерін атағаннан кейін, LED экранмен және 3 микрофонмен шектеліп қалмай, көрнекі құралдар жұпынылығынан арылу қажет. Бұл сахнадан да, теледидардан да қарағанда қойылымның визуалды қырын ажарландырып, тартымды болуға септігін тигізеді. Екіншіден, бала деңгейіндегі әжуа, орысша араластырып сөйлеу секілді тым арзан әзілдерден арылу керек. Бұндай халтурамен балалар айналыссын. Осы тұрғыда үлгі ретінде «Уральские пельмени» шоуын мысал ретінде ұсынар едім:



Блог - patick: Блогиада #19. Қазақ эстрадасында әзіл бар ма?


Стендап

Стендап юмор саласының ең танымал форматтарының бірі. Бізде стендаптармен жарқырап жүрген Тұрсынбек Қабатовтың театры бар.
Иә, тапқыр ойлар бар. Бірақ сөздер редакцияланбаған, дайындық жоқ па? Артық сөздер, орысша қоспалар көп. Егер сол арқылы юмордың сапасын арттыруға болады деп ойласа — автор ұзаққа бармайды. 6 минуттың роликтен 2-3 рет езу тартқан шығармын. Қалғандары бастауышынан баяндауышының қандай екенін алдын ала біліп алуға болатын тым қарабайыр әзілдер.

Сосын, әзіл-сықақ театрларында ұжымның фронтмені шығып, концерттің алдында 5-10 минут сөйлейтін дәстүр бар. Әдетте, олар да аса бір тапқырлықпен ерекшелене қоймайды. Қол шапалақтауға тұрарлық бірнеше әдемі ой айтылады, бірақ бұларды әзілден гөрі халықтың көкейінде жүрген бір мәселені дөп басып айтуға балар едім. Театрлардыкі қаншалықты стендап, оны нақты анықтау да қиын.

Маған ТНТ арнасының «Stand Up» шоуы ұнайды. Жалпы стендап болсын, басқа жанр болсын, әзіл айтқанда өзіңе күле білу қажет деп ойлаймын:
Стендаптың ең басты қағидасы мынау екен: «Алғашқы он секундта күлдірте алмасаң — сен комик емессің». Бізде осы талапқа сай комик бар ма? Мен кездестірмеппін.


Блог - patick: Блогиада #19. Қазақ эстрадасында әзіл бар ма?


КВН

Өз заманында атақты командалардың бірі болған «ТехАС» көрсеткен мына үзіндіге назар аударайықшы:
Қойылымдары әзіл-сықақ театры мен көңілді тапқырлардың гибриді істетті. «Тамашизмге» тән театрландырылған детальдар (киім-кешек, басқа да атрибуттар) мен КВН-ға тән әзілдер бар. Бірақ бәрібір таза әзілден гөрі, клоунада көп: бет-аузын қисайту, әжуалау. Жұрт қыран-топан әйтеуір, оған да рахмет.

Қазақ КВН қазір қалай әзілдейді екен:

КВН-нің форматының ерекшелігі сол — әр айтылған ойдың соңы міндетті түрде күлкіге немесе тапқырлыққа алып келуі тиіс. Мен басқа да видеоларды қарап шықтым және бұл тұрғыда алға ілгерілеушіліктер бар секілді. Дегенмен, даурыға айқайлап сөйлеу, бір сөзді немесе сөз тіркесін бірнеше рет қайталап айту секілді кемшіліктер әлі де қалмапты. Неге екенін білмеймін, тартымдылығынан гөрі, көрерменді кері итеріп тұратын бірдеңесі бар: мүмкін атмфосферасы, мүмкін басқа да көркемдік ерекшеліктер. Езу тартқаным болмаса, есте қаларлық бір мықты әзілдер кездестірмедім. Кейбір айтылған сөздер мүлдем түсініксіз. Мүмкін, телевизиялық нұсқасы әдемі шығуы үшін техникалық моменттеріне (дыбыс, көрініс) көбірек көңіл бөлу керек шығар.

Экранға шығып жүрген осы бағдарламалардың бәріне ортақ бір нәрсені байқадым — барлығы әлеуметтік, отбасы төңірегіндегі әзілдерден әрі аса алмайды. Жоғары интеллектуалды, ақылды юморлар жоқ. Мысалы былай:


Юмор — жай адамдардың көңілін көтеріп қана қоймай, тәрбиелегіш, эрудициясын өсіру сипатына да ие болуы керек деп есептеймін. Қазақтың әзіл саласындағы кәсіпқойлар әзірге бұндай міндетті атқармақ түгілі, өздері жетілдіруді көп қажет ететін сияқты. Бір өкініштісі сол, мысалы жаңадан әзіл-сықақ театры ашылса, бұрынғылардан өзгеше болуды, ерекше бір жаңалық алып келуді мақсат етпейді. Шоу жасауға талпынбайды. Үйреншікті болып кеткен — бір қойылым, бір ән формасынан ауытқуды қажет деп санамайды. Мәселелердің ең бастысы да осыған келіп тірелетін тәрізді.

P.S. Мынау неге Ресейдің бағдарламаларын үлгі етіп отыр деп сөкпеңіздер, ана тілімнен бөлек тек орысша ғана түсінеді екенмін.


Блог - patick: Блогиада #19. Қазақ эстрадасында әзіл бар ма?

Бөлісу:

14 пікір

zholantai
Қазақтың әзіл саласындағы кәсіпқойлар әзірге бұндай міндетті атқармақ түгілі, өздері жетілдіруді көп қажет ететін сияқты.
Ерлан Оспанның бір сұқбатында: "Қоғам қандай болса, интернеті де сондай болады" деген сипатта айтылған сөзі бар ғо,
біздегі әзілді қабылдаушының деңгейі қандай, ұсынылған әзіл де сондай
әзілді қабылдаушы аудитория ұсынылған әзілге қол соғып, күліп, жырқылдап, санын шапалақтайтын болса, демек әзілді ұсынушы соған мәзз
ал, аудитория әзілді не қабылдамай, не күлмей, мән бермей қойса, онда әзілді ұсынушы да ойланады, дамуға, алға жылжуға бағыт алады, олар аудиторияның өздеріне қол шапалақтағанына мәз, билет алып келушілердің бар екеніне, қойған концерттеріне мәз, әйтеуір тойдан тойға барып, күнелтіп жүрген жайлары бар. өздерін дамытпайды, тұрмыстан да өзге тақырыптар бар екендігіне бас қатырмайды ма дейм, өйткені олардың ұсынған әзілдеріне қоғамның басым бөлігі күледі, қол соғады, оларға сол жетеді ме дейм,
аудиторияның сауаты мен талғамы жетілмесе, онда ұсынылатын әзіл де жетілмеген күйінде қалады,
Соңғы түзету:
AKA
Әзіл-сықақ театрларын сүйсініп қарай алмаймын, тек «Алдараспанның» кей қойылымдары сәтті шығады. Көктемде қаламызға келгенде бардық, көзден жас шыққанша күлген сәттерім есімде. Ізденіс бар, сол себепті де бұл театрды мойындаймын. Ал, «Жайдарманға» универ қабырғасында жүргенде жиі барушы ек, қазір теледидардан кейде көріп қаламын. Бірақ, әзілдеріне күле алмаймын, қызыл-жасыл-сары сібеттер ғана өріп жүргендей әсер береді.
Anar70
90-шы жылдары «Бауыржан шоу» жұлдыз болды ғой, дымымыз қалмай қарайтынбыз))) Ақмолада берген алғашқы концертінде болғанмын, шынымен ұнайтын әзілдері)))))) Қазіргі кезде «Алдараспан» театры ұнайды
Gastarbaiter
Қытайда «төтінші этаждан құлап өлген ит» деген әзіл бар екені рас па?
Шамамен былай айтылатын көрінед:
— «Төртінші этаждан ит құлап өліпті!!»
— Алда, Құдай-ай!!!
деп жұрттың жартысы итті аяп жатқанда, жартысы көзіне төбеттің сорпасы елестеп, жаланып отырғанда:
— Қытайда төртінші этаж бомайды, хуи-и-и-ихуа-хуаң-хууа- хуи-хуа-аа-хуаааа"
деп бұтынан сыпырып алған дамбалымен бетін жауып қыран-топан болатын көрінед.
AKY
Түркиядағы қазақ юмористері туралы әзілің өтті
qonyrbai
«Аншлаг», «Кривое зеркало» ше?
ruben
Пост аутырының жазғанына қарап-ақ андай талғамсыз емес екеніне көз жеткізуге болады
asaubota
Әзіл = IQ
sammita
Аршат,
қазақ тіліндегі ешқандай «күлдіргішті» қарамаймын. қарау үшін жақсы денсаулық керек та просто
деген ойыңнан айныған жоқсың ба әлі?
ruben
 күлу үшін әйтеуір күлуге дағдыланып қалған адамдар неге өре түрегелмеген?
sammita
«Базар жоқ» та Тұрсынбек, Дәркен, Ерболаттың кей әзілдері жақсы. мысалы, Арманның ол жерде не істеп жүргенін дым ұқпаймын.
Тамаша мен үшін қызықсыз, қарамаймын.
Кезінде шынымен «Бауыржан шоу» дүркіреп тұратын.
«Алдараспаның» қойылымын қараймын, болады.
Жайдарманның әзілдерінің бірен-сараны ғана айтуға тұрарлық, сауаттылық жағы ақсап жатады көбіне. Қазақтың қарапайым сөзінің өзін мағынасына сай қолданбағанын көп байқаймын. арнайы көре алмаймын.
Бүрынғы КВН-де Жетісайдың «Витамин, „Қызықорда“ топтарының әдемі әзілдері болатын.
Сосын бір байқайтыным: көп әзіл театрында айқайлап, сөйлеу, жекіп ұрсу бар, міндетті түрде.
Ресейдегі „Камызяки“ да тамаша команда.
Erkekyz
Нысана ше? Вапще бесит!
SaryQazaQ
Кезінде Бауыржан-шоу, Тамашаларды кішкентай баладан қарттарға дейін бірге отырып көретін едік. Қазір ондай әзіл-ысқақ театры жоқ.
Одан соң Техас, т.б. командасы бар кездегі КВН-ге күлетін едік. Қазіргі КВН-дегі он әзілдің біреуіне ғана езу тартасың, қалғаны бос кеткен уақыт.
Нысана театры да алғашқы жылдары жақсы бастап еді, әзіл мазмұндарын өзгертпегендіктен қайталау секілді болып кете берді соңғылары.
Базар жоқпен Тұрсынбек жарқ етіп шығып еді. Базар жоқтың кемшілігі Тұрсынбектей әзіл айтатын жігіттердің болмауы(Тұрсынбектің ғана нөмірлерін қарап қоятын едім), Тұрсынбектің кемшілігі театрдан өзге түрлі шоуларда әзілдерін қайталауының кесірінен жаңа әзілдері (барына күмән келтіре бастадым) көлеңкеде қалып кетеді.

Қайта көрсең, қайта күлдіре білетін бір ғана театр бар — ол Нұржанның бар кезіндегі Шаншар театры.
Бірақ қазір Шаншады да, Алдараспанды да күтіп қарамаймын.